Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου για τη Μελέτη της Δημοκρατίας, που προδημοσιεύει το Politico, οι ευρωπαϊκές εταιρείες εξακολουθούν να πληρώνουν πολύ περισσότερα για την ενέργεια σε σύγκριση με τις επιχειρήσεις στις ΗΠΑ ή την Κίνα. Το ενεργειακό κόστος αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και το πρόβλημα διογκώνεται.

Τα ευρήματα έρχονται έναν χρόνο μετά την έκθεση του πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, η οποία είχε διαπιστώσει ότι η ΕΕ υστερεί έναντι των ανταγωνιστών της λόγω του υψηλού κόστους ρεύματος και φυσικού αερίου, υπονομεύοντας τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.

Τα στοιχεία του think tank, που θα παρουσιαστούν στην Ουάσινγκτον, δείχνουν ότι οι ευρωπαϊκές χώρες είναι πιο ευάλωτες στις τιμές ενέργειας, με τους σχετικούς δείκτες να έχουν πενταπλασιαστεί τα τελευταία τρία χρόνια.

Ο Μάρτιν Βλαντίμιροφ, ένας από τους συγγραφείς της έκθεσης, δήλωσε: «Ένα χρόνο μετά τη συμβουλή του Ντράγκι για ενίσχυση της ενεργειακής αγοράς στην Ευρώπη, τα δεδομένα μας δείχνουν ότι οι κίνδυνοι για την εξεύρεση φθηνού ρεύματος είναι υψηλότατοι, με τις τιμές λιανικής να εξακολουθούν να είναι 40–70% πάνω από τα προ της κρίσης επίπεδα σε μεγάλο μέρος της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης».

Η πρόσβαση σε προσιτές τιμές ενέργειας θεωρείται πλέον η μεγαλύτερη απειλή για την ενεργειακή ανθεκτικότητα της ΕΕ, ξεπερνώντας την αβεβαιότητα από την εργαλειοποίηση των ενεργειακών ροών από τη Ρωσία, τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια και την αξιοπιστία του συστήματος.

Η αξιολόγηση του think tank τονίζει ότι: «Επηρεάζει όχι μόνο την εμπιστοσύνη των πολιτών, αλλά και την ικανότητα των επιχειρήσεων να ανταγωνίζονται παγκοσμίως». Για να πετύχει η Ευρώπη στην επόμενη φάση της ενεργειακής μετάβασης, πρέπει να διασφαλίσει ότι η καθαρή ενέργεια δεν είναι μόνο διαθέσιμη, αλλά και προσβάσιμη και οικονομικά βιώσιμη για όλους.

Η έκθεση προειδοποιεί ότι οι ευπάθειες σε έναν τομέα κινδυνεύουν να μεταφερθούν και σε άλλους, επιτείνοντας τις ήδη σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών της ΕΕ.

Εάν η Ένωση αποτύχει να αντιμετωπίσει το χάσμα μεταξύ των χωρών ως προς την ενεργειακή ασφάλεια, κινδυνεύει να παγιώσει τις περιφερειακές ανισότητες και να υπονομεύσει την οικονομική της κυριαρχία και τους κλιματικούς της στόχους.

Στην περσινή του έκθεση, ο Ντράγκι έγραφε ότι «οι ευρωπαϊκές εταιρείες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τιμές ηλεκτρικής ενέργειας 2–3 φορές υψηλότερες από αυτές των ΗΠΑ. Οι τιμές φυσικού αερίου είναι 4–5 φορές υψηλότερες. Αυτή η διαφορά οφείλεται κυρίως στην έλλειψη φυσικών πόρων στην Ευρώπη, αλλά και σε βασικά προβλήματα της κοινής ενεργειακής αγοράς μας».

Μία από τις βασικές του συστάσεις ήταν ένα τεράστιο πρόγραμμα δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων σε γηρασμένα δίκτυα ηλεκτροδότησης, τα οποία – σύμφωνα με ειδικούς – είναι αναποτελεσματικά και πηγή επιπλέον κόστους. Η έρευνά του ζητούσε επιπλέον 584 δισ. ευρώ για επενδύσεις στις υποδομές ηλεκτρισμού έως το 2030 και έως 2,29 τρισ. ευρώ μέχρι το 2050.

Παραμένει ασαφές το πόσο από αυτό το ποσό θα διατεθεί, αλλά ο επικεφαλής ενέργειας της ΕΕ, Νταν Γιέργκενσεν, έχει αναλάβει τον σχεδιασμό για την αναμόρφωση των ευρωπαϊκών δικτύων, με πρόταση που αναμένεται να παρουσιαστεί αργότερα φέτος.

Μία πηγή αισιοδοξίας για τους αξιωματούχους είναι η μείωση της έκθεσης σε γεωπολιτικούς κινδύνους, μετά τις προσπάθειες απεξάρτησης από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Ο Γιέργκενσεν έχει επιβλέψει την εισαγωγή ενός νέου σχεδίου για τη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών από τη Ρωσία έως το 2028, με νέους προμηθευτές να αυξάνουν την παραγωγή για να καλύψουν τη ζήτηση.