Αν είστε από αυτούς που πάντα περιμένουν το χειρότερο, ο Ιταλός ψυχολόγος Marco Boscarino εξηγεί στο TikTok γιατί συμβαίνει αυτό και πώς να το αντιμετωπίσετε, αναφερόμενος στο έργο του νομπελίστα ψυχολόγου Daniel Kahneman.

Δεν είναι απλός πεσιμισμός, αλλά ένας βαθιά ριζωμένος ψυχολογικός μηχανισμός. Ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες με δύο τρόπους: το σύστημα 1 και το σύστημα 2, όπως περιγράφει ο Kahneman. Όταν κάποιος φαντάζεται πάντα αρνητικά σενάρια, κυριαρχεί το σύστημα 1. Αυτό είναι μια στρατηγική που συχνά προκύπτει από ανήσυχες οικογένειες, υπερβολικά κριτικά περιβάλλοντα ή δύσκολες εμπειρίες.

Η διάκριση αυτή μας βοηθά να κατανοήσουμε την προέλευση των αρνητικών συναισθημάτων. Η ψυχολογική ταλαιπωρία προέρχεται από αυτόματες αντιδράσεις του συστήματος 1, που ενεργεί ασυνείδητα. Όταν αναγνωρίζουμε την παρέμβασή του, μπορούμε να ενεργοποιήσουμε το σύστημα 2 και να αλλάξουμε την ερμηνεία της πραγματικότητας.

Αντί να παρασυρόμαστε από καταστροφικές σκέψεις, μπορούμε να σταματήσουμε, να αναλύσουμε την κατάσταση και να σκεφτούμε κριτικά. Αυτό δεν εξαλείφει τα συναισθήματα, αλλά τα κάνει πιο ισορροπημένα.

Ο Boscarino δίνει ένα παράδειγμα: Ένας αγχωμένος υπάλληλος μπαίνει σε ένα γραφείο για μια συνάντηση. Ένας συνάδελφος δεν τον χαιρετά και αμέσως συμπεραίνει ότι είναι αντιπαθής. Νιώθει ντροπή, ανασφάλεια και απομονώνεται.

Αν ενεργοποιούσε το σύστημα 2, θα σκεφτόταν εναλλακτικές: ίσως ο συνάδελφος ήταν αφηρημένος ή απλά δεν τον είδε. Ακόμα κι αν όντως δεν του ήταν συμπαθής, αυτό δεν σημαίνει ότι η προσωπική του αξία είναι υπό αμφισβήτηση. Αυτή η αλλαγή προοπτικής μειώνει το άγχος και αλλάζει τη συμπεριφορά και την αυτοεκτίμηση.

Ο ψυχολόγος προτείνει να εξασκούμε καθημερινά τη συνειδητή σκέψη, αναλύοντας τα γεγονότα και μην πιστεύοντας αμέσως τις αυτόματες σκέψεις. Ο εγκέφαλος μπορεί να αλλάξει και να γίνει πιο ευέλικτος αν τον εκπαιδεύσουμε να βγαίνει από τα συνηθισμένα σχήματα.

Το να σκέφτεστε πάντα το χειρότερο δεν είναι καταδίκη, αλλά ένα σημάδι ότι το σύστημα 1 είναι πολύ ενεργό. Η αναγνώριση αυτού είναι το ήμισυ του δρόμου προς την πνευματική ελευθερία. Με εξάσκηση, ο καθένας μπορεί να δώσει περισσότερο χώρο στο σύστημα 2 και να βελτιώσει τη σχέση του με τον εαυτό του και τους άλλους.