Οι θεραπείες με φάρμακα όπως το Ozempic, γνωστές για την άμεση απώλεια βάρους, βρίσκονται στο μικροσκόπιο για πιθανά προβλήματα στην όραση.

Η σεμαγλουτίδη, βασικό συστατικό αυτών των θεραπειών για τον διαβήτη τύπου 2 και την παχυσαρκία, έχει πυροδοτήσει επιστημονική συζήτηση. Ερευνητές εκφράζουν ανησυχίες για σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες στην όραση, όπως η μη αρτηριακή ισχαιμική οπτική νευροπάθεια, που θεωρείται «εγκεφαλικό» του ματιού. Η πάθηση αυτή προκαλείται από ανεπαρκή παροχή αίματος στον οπτικό νεύρο, οδηγώντας σε αιφνίδια απώλεια όρασης, συχνά μη αναστρέψιμη.

Παρά τη σπανιότητά της (λίγες περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα), ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) έχει δράσει. Τον Ιούνιο του 2025, κατέταξε τη μη αρτηριακή ισχαιμική οπτική νευροπάθεια στις «πολύ σπάνιες» παρενέργειες της σεμαγλουτίδης, συνιστώντας άμεση διακοπή της θεραπείας σε περίπτωση ξαφνικών οπτικών συμπτωμάτων.

Τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια προήλθαν από κλινική μελέτη στο Massachusetts Eye and Ear Hospital (2017-2023). Συγκρίνοντας ασθενείς με διαβήτη ή παχυσαρκία υπό θεραπεία με σεμαγλουτίδη και μια ομάδα ελέγχου, οι ερευνητές βρήκαν υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης της πάθησης στην πρώτη ομάδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο JAMA Ophthalmology τον Ιούλιο του 2024, ο κίνδυνος ήταν τετραπλάσιος για τους διαβητικούς και πάνω από επταπλάσιος για τους παχύσαρκους ασθενείς που λάμβαναν σεμαγλουτίδη. Η μελέτη, αν και δεν αποδεικνύει αιτιώδη συνάφεια, υποστηρίζει μια ευρύτερη διαπίστωση: τα φάρμακα τύπου GLP-1, όπως η σεμαγλουτίδη, φαίνεται να έχουν μια ακατανόητη επίδραση στον οπτικό νεύρο.

Επιπλέον, μελέτη του Karolinska Institutet και του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης επιβεβαίωσε ότι η πιθανότητα εμφάνισης μη αρτηριακής ισχαιμικής οπτικής νευροπάθειας, αν και χαμηλή (0,04% των ασθενών), ήταν ελαφρώς υψηλότερη από ό,τι στον γενικό πληθυσμό. Οι ερευνητές υπενθυμίζουν ότι ο διαβήτης αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου, περιπλέκοντας την ανάλυση.

Μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο PLOS ONE το 2013 είχε ήδη διαπιστώσει συσχέτιση μεταξύ διαβήτη και μη αρτηριακής ισχαιμικής οπτικής νευροπάθειας, με αυξημένο κίνδυνο 64%. Η χρήση θεραπειών που προκαλούν γρήγορες διακυμάνσεις στα επίπεδα σακχάρου, όπως η σεμαγλουτίδη, θα μπορούσε να επιδεινώσει αυτή τη συσχέτιση.

Οι γιατροί αντιμετωπίζουν ένα δίλημμα: να εγκαταλείψουν ένα αποτελεσματικό φάρμακο που μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και θανάτου, λόγω μιας εξαιρετικά σπάνιας ανεπιθύμητης ενέργειας; Η απάντηση εξαρτάται από το προφίλ κάθε ασθενούς. Όσοι πάσχουν από άπνοια ύπνου, αρτηριακή υπέρταση ή έχουν ιστορικό οπτικών διαταραχών πρέπει να παρακολουθούνται στενά.

Η τακτική οφθαλμολογική παρακολούθηση είναι απαραίτητη για όλους τους ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με GLP-1, ειδικά για όσους διατρέχουν κίνδυνο. Ενημερώνοντας τον οφθαλμίατρο για τη λήψη σεμαγλουτίδης, μπορεί να προσαρμοστεί η παρακολούθηση και να ανιχνευθούν έγκαιρα τυχόν προειδοποιητικά σημεία.

Μελέτες σε εξέλιξη στοχεύουν στην καλύτερη κατανόηση των εμπλεκόμενων φυσιοπαθολογικών μηχανισμών. Μία από αυτές, που αναφέρεται στο The Conversation, παρακολουθεί 1.500 ασθενείς για πέντε χρόνια, αξιολογώντας με ακρίβεια την επίδραση του σεμαγλουτίδη στον αμφιβληστροειδή και στον οπτικό νεύρο.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα οφέλη του σεμαγλουτίδη υπερτερούν κατά πολύ των μειονεκτημάτων του. Ωστόσο, αυτή η νέα πληροφορία υπενθυμίζει ότι ακόμη και οι πιο ελπιδοφόρες θεραπείες πρέπει να υπόκεινται σε συνεχή αξιολόγηση, με προσοχή στα αδύναμα σημάδια, όσο «σπάνια» και αν είναι.