Πάνω από 300.000 παιδιά στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους λόγω της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με έκθεση της UNICEF για το 2024, η κλιματική κρίση δεν είναι απλώς ένα περιβαλλοντικό ζήτημα, αλλά μια «κρίση των δικαιωμάτων των παιδιών».

Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και στις αυξανόμενες φυσικές καταστροφές. Οι επιπτώσεις αυτές μπορεί να διαρκέσουν μια ολόκληρη ζωή, επηρεάζοντας την εκπαίδευση, τα μέσα διαβίωσης, την υγεία και την ευημερία τους. Ιδιαίτερα ευάλωτες είναι οι οικογένειες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, τα κορίτσια, οι γυναίκες, τα άτομα με αναπηρία και τα εκτοπισμένα παιδιά.

Οι καταστροφές θέτουν σε κίνδυνο τα θεμελιώδη δικαιώματα των παιδιών, όπως το δικαίωμα στη ζωή, την επιβίωση, την προστασία, την ανάπτυξη, τη συμμετοχή και την ελεύθερη έκφραση, δικαιώματα που κατοχυρώνονται από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Το 2023 ήταν το θερμότερο έτος των τελευταίων 30 ετών και το τρίτο ξηρότερο έτος από το 1991. Μάλιστα, 25 δήμοι κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω ξηρασίας και υδατικής πίεσης μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου 2024. Το εθνικό πλαίσιο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία των παιδιών.

Συγκεκριμένα, 307.763 παιδιά στην Ελλάδα εκτιμάται ότι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο λόγω της κλιματικής αλλαγής. Το 80% των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν σε σχετική έρευνα δήλωσαν ότι τα σχολεία τους δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένα για να αντιμετωπίσουν ακραία καιρικά φαινόμενα.

Επιπλέον, σχεδόν το 70% των μαθητών που ρωτήθηκαν ανέφεραν ότι δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν τα μαθήματά τους λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών κατά το τελευταίο έτος, σύμφωνα με δημοσκόπηση του U-Report. Το αυξημένο άγχος και η απώλεια πρασίνου και δασών είναι οι δύο κύριες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που ανησυχούν τους νέους.

Η κλιματική αλλαγή έχει ήδη σημαντικές επιπτώσεις στην Ελλάδα και αναμένεται να ενταθούν στο μέλλον εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα. Η Ελλάδα θεωρείται ένα από τα κλιματικά «hotspots» της Ευρώπης, με σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία.

Η μέση ετήσια θερμοκρασία στην Ελλάδα αυξάνεται σταθερά από τη δεκαετία του 1960, με ακόμη μεγαλύτερη αύξηση τους καλοκαιρινούς μήνες. Μέχρι το 2050, ο αριθμός των ημερών με καύσωνα (θερμοκρασία άνω των 35°C) αναμένεται να αυξηθεί κατά 15-20 ημέρες ετησίως.

Οι βροχοπτώσεις προβλέπεται να μειωθούν κατά μέσο όρο 12%, με τις μεγαλύτερες μειώσεις το καλοκαίρι. Αυτό θα επιδεινώσει την ξηρασία, με σοβαρές επιπτώσεις στα υδάτινα συστήματα, τη γεωργία και την αύξηση της ερημοποίησης.

Η Ελλάδα βιώνει όλο και πιο συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασία, πλημμύρες και καταιγίδες. Επιπλέον, αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ημερών με υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς, καθιστώντας τη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών μια τεράστια πρόκληση.

Οι υψηλότερες θερμοκρασίες και η μειωμένη διαθεσιμότητα νερού επηρεάζουν την αγροτική παραγωγή, αυξάνοντας το κόστος άρδευσης. Παράλληλα, οι αυξημένες ανάγκες για κλιματισμό κατά τη διάρκεια των καυσώνων ασκούν πίεση στο ηλεκτρικό δίκτυο, με κίνδυνο διακοπών ρεύματος.

Σημειώνεται μείωση των αποθεμάτων νερού, αύξηση της αλατότητας στα παράκτια ύδατα και υποβάθμιση των υγροτόπων. Τα δασικά οικοσυστήματα κινδυνεύουν από τις μειωμένες βροχοπτώσεις και τους καύσωνες, ενώ παράλληλα απειλούνται από τις δασικές πυρκαγιές. Η βιοποικιλότητα της χώρας βρίσκεται επίσης σε κίνδυνο.

Τέλος, η αυξημένη θερμική δυσφορία, ειδικά στα αστικά κέντρα, και η αύξηση των ασθενειών που μεταδίδονται από φορείς (όπως τα κουνούπια) είναι πιθανό να επηρεάσουν την υγεία του πληθυσμού. Οι περιοχές της Πελοποννήσου, της Θεσσαλίας και της Δυτικής Ελλάδας αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο καταστροφών.