Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, έφτασε σήμερα, Τρίτη, στο Ισραήλ, σε μια κρίσιμη στιγμή όπου η Ουάσιγκτον προσπαθεί να εδραιώσει την εύθραυστη εκεχειρία στη Γάζα και να ασκήσει πίεση στο Ισραήλ και τη Χαμάς για να επιδείξουν μεγαλύτερη ευελιξία στις επόμενες συνομιλίες.

Από την επίσημη έναρξη της εκεχειρίας πριν από οκτώ ημέρες, οι δύο πλευρές έχουν αλληλοκατηγορηθεί για παραβιάσεις, με εκρήξεις βίας και αντιπαραθέσεις σχετικά με την ταχύτητα επιστροφής των σορών των ομήρων, την παροχή βοήθειας και το άνοιγμα των συνόρων.

Το σχέδιο 20 σημείων του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για την εκεχειρία προβλέπει πιο δύσκολα βήματα, για τα οποία δεν υπάρχει ακόμη πλήρης δέσμευση και από τις δύο πλευρές. Μεταξύ αυτών είναι ο αφοπλισμός της Χαμάς και ενέργειες προς τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους.

Η επίσκεψη του Βανς ακολούθησε τις συνομιλίες της Δευτέρας μεταξύ του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου και των απεσταλμένων των ΗΠΑ, Στίβ Γουίτκοφ και του γαμπρού του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ. Παράλληλα, η Χαμάς συναντάται με διαμεσολαβητές στο Κάιρο. Ο Νετανιάχου δήλωσε ότι θα συζητήσει με τον Βανς τις περιφερειακές προκλήσεις και ευκαιρίες.

Ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα και οι συγκρούσεις με το Ιράν, τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου και τους Χούθι της Υεμένης, έχουν εδραιώσει την στρατιωτική κυριαρχία του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή, αλλά έχουν ψυχράνει τις σχέσεις του με τα αραβικά κράτη.

Στις συνομιλίες της Χαμάς στο Κάιρο, με επικεφαλής τον εξόριστο ηγέτη της, Χαλίλ αλ Χάγια, θα συζητηθούν οι προοπτικές για την επόμενη φάση της εκεχειρίας, η μεταπολεμική διοίκηση στη Γάζα και η σταθεροποίηση της εκεχειρίας.

Το σχέδιο του Τραμπ προβλέπει τη σύσταση μιας τεχνοκρατικής παλαιστινιακής επιτροπής υπό την επίβλεψη ενός διεθνούς συμβουλίου, χωρίς συμμετοχή της Χαμάς στη διακυβέρνηση.

Παλαιστίνιος αξιωματούχος, εκτός των συνομιλιών, δήλωσε ότι η Χαμάς θα δεχόταν μια τέτοια επιτροπή για τη διοίκηση της Γάζας, χωρίς δικούς της εκπροσώπους, αλλά με τη συγκατάθεσή της, καθώς και της Παλαιστινιακής Αρχής και άλλων παρατάξεων.

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς, Μοχάμεντ Ναζάλ, δήλωσε στο Reuters ότι η οργάνωση αναμένεται να διατηρήσει ρόλο ασφαλείας επί του εδάφους στη Γάζα κατά τη διάρκεια μιας απροσδιόριστης μεταβατικής περιόδου.

Το Ισραήλ έχει ξεκαθαρίσει ότι η Χαμάς δεν μπορεί να έχει κανέναν ρόλο στη Γάζα, ενώ τόσο ο Νετανιάχου όσο και ο Τραμπ έχουν τονίσει ότι η οργάνωση πρέπει να αφοπλιστεί. Ο Ναζάλ δεν έχει δεσμευτεί για τον αφοπλισμό.

Την περασμένη εβδομάδα, η Χαμάς συγκρούστηκε με αντίπαλες συμμορίες στους δρόμους της Γάζας και εκτέλεσε δημόσια άνδρες που κατηγόρησε για συνεργασία με το Ισραήλ. Η διοίκηση του αμερικανικού στρατού στη Μέση Ανατολή κάλεσε τη Χαμάς να σταματήσει τη βία «χωρίς καθυστέρηση».

Ο Βανς αναμενόταν να επισκεφθεί σήμερα το αρχηγείο των δυνάμεων με επικεφαλής τον αμερικανικό στρατό, που προορίζονται να συμβάλουν στις προσπάθειες σταθεροποίησης της Γάζας.

Μιλώντας στην αιγυπτιακή τηλεόραση, ο Χάγια επιβεβαίωσε τη δέσμευση της οργάνωσης για τήρηση της εκεχειρίας και δήλωσε ότι η Χαμάς θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, όπως η επιστροφή περισσότερων σορών ομήρων, στην πρώτη φάση.

«Ας επιστρέψουν οι σοροί τους (των ομήρων) στις οικογένειές τους και ας επιστρέψουν οι σοροί των μαρτύρων μας στις οικογένειές τους για να ταφούν με αξιοπρέπεια», ανέφερε. Μία ακόμη σορός ομήρου που κρατούσε η Χαμάς μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου του 2023, η οποία πυροδότησε τον πόλεμο, επιστράφηκε χθες και ταυτοποιήθηκε από τις ισραηλινές αρχές.

Εκτιμάται ότι περίπου 15 σοροί παραμένουν στη Γάζα, με το Ισραήλ να αναμένει την επιστροφή περίπου πέντε από αυτές σύντομα. Για άλλες, απαιτείται πιο αργή και περίπλοκη διαδικασία ανάκτησης.

Στο εσωτερικό της Γάζας, σήμερα, περισσότερη βοήθεια έφτασε μέσω δύο ισραηλινών ελεγχόμενων περασμάτων, σύμφωνα με Παλαιστίνιους και αξιωματούχους του ΟΗΕ. Ωστόσο, οι οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας τονίζουν ότι η βοήθεια πρέπει να αυξηθεί σημαντικά, δεδομένων των συνθηκών σχεδόν απόλυτης καταστροφής που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι.

Ο Ισμαήλ αλ-Θαουάμπτα, διευθυντής του γραφείου Τύπου της κυβέρνησης της Γάζας που διοικείται από τη Χαμάς, δήλωσε ότι έχουν εισέλθει πολύ λιγότερα φορτηγά από όσα είχαν συμφωνηθεί, χαρακτηρίζοντάς το «σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με τις ανάγκες των κατοίκων». Η βία στη Γάζα έχει επικεντρωθεί κυρίως γύρω από την «κίτρινη γραμμή», που οριοθετεί τη στρατιωτική αποχώρηση του Ισραήλ.

Το κρατικό ισραηλινό ραδιόφωνο Kan ανέφερε ότι τα ισραηλινά στρατεύματα σκότωσαν άτομο που διέσχιζε τη γραμμή και προχωρούσε προς το μέρος τους. Οι Παλαιστίνιοι που βρίσκονται κοντά στη γραμμή, καθώς διασχίζουν κατεστραμμένες περιοχές κοντά σε μεγάλες πόλεις, αναφέρουν ότι δεν είναι σαφώς σηματοδοτημένη και είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος από πού ξεκινά η ζώνη αποκλεισμού. Ισραηλινές μπουλντόζες άρχισαν να τοποθετούν κίτρινους τσιμεντόλιθους κατά μήκος της χθες.

Το Κατάρ, ένας από τους μεσολαβητές της εκεχειρίας, κατηγόρησε σήμερα το Ισραήλ για «συνεχείς παραβιάσεις» της εκεχειρίας.