Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, έχει απευθύνει επείγον αίτημα για στρατιωτική βοήθεια προς τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν, καθώς αυξάνεται η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Καραϊβική. Η Washington Post, επικαλούμενη εσωτερικά έγγραφα της αμερικανικής κυβέρνησης, αποκάλυψε την κίνηση αυτή. Σύμφωνα με ορισμένα διεθνή μέσα ενημέρωσης, η κυβέρνηση Τραμπ φέρεται να είχε εξετάσει το ενδεχόμενο επιθέσεων σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη Βενεζουέλα, οι οποίες, σύμφωνα με ισχυρισμούς, εμπλέκονται σε εμπορία ναρκωτικών. Οι επιθέσεις αυτές θα είχαν στόχο την καταστροφή αυτών των εγκαταστάσεων.

Ωστόσο, ο ίδιος ο Τραμπ διέψευσε κατηγορηματικά την πιθανότητα στρατιωτικών πληγμάτων εντός της Βενεζουέλας. Σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου στο Air Force One, απάντησε μονολεκτικά: «Όχι». Παραμένει ασαφές εάν απέκλεισε οριστικά το ενδεχόμενο ή απλώς δήλωσε ότι δεν έχει ληφθεί ακόμη τελική απόφαση. Εν τω μεταξύ, τις τελευταίες εβδομάδες, οι ΗΠΑ έχουν ενισχύσει σημαντικά τη στρατιωτική τους παρουσία στην περιοχή, στέλνοντας πολεμικά πλοία, μαχητικά αεροσκάφη και χιλιάδες στρατιώτες.

Σύμφωνα με τα έγγραφα που επικαλείται η Washington Post, ο Μαδούρο συνέταξε επιστολές προς τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Σι Τζινπίνγκ, ζητώντας ραντάρ, αναβαθμίσεις αεροσκαφών, και πιθανώς πυραυλικά συστήματα, με σκοπό την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της χώρας. Η επιστολή προς τη Μόσχα επρόκειτο να παραδοθεί από ανώτερο συνεργάτη του κατά την προγραμματισμένη επίσκεψή του στη ρωσική πρωτεύουσα στις αρχές Οκτωβρίου. Στην επιστολή προς τον Κινέζο πρόεδρο, ο Μαδούρο ζήτησε «διεύρυνση της στρατιωτικής συνεργασίας» για να αντιμετωπιστεί «η κλιμάκωση μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Βενεζουέλας».

Επιπλέον, ο υπουργός Μεταφορών, Ραμόν Σελεστίνο Βελάσκεθ, φέρεται να συντόνισε την αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού και drones από το Ιράν, αναζητώντας «συστήματα παθητικής ανίχνευσης» και «παρεμβολείς GPS». Σύμφωνα πάντα με τα αμερικανικά έγγραφα, ο Μαδούρο περιέγραψε την παρουσία των αμερικανικών δυνάμεων στην Καραϊβική ως «ενέργεια κατά της Κίνας, λόγω της κοινής ιδεολογίας τους», προσπαθώντας να συνδέσει τη μοίρα του καθεστώτος του με αυτή των συμμάχων του. Ωστόσο, παραμένει ασαφές πώς απάντησαν η Μόσχα, το Πεκίνο ή η Τεχεράνη στα αιτήματα αυτά.

Η Ρωσία παραμένει ο κύριος στρατηγικός εταίρος της Βενεζουέλας. Στις 27 Οκτωβρίου, ρωσικό μεταγωγικό αεροσκάφος Ιλιούσιν Il-76, το οποίο βρίσκεται υπό αμερικανικές κυρώσεις από το 2023, προσγειώθηκε στο Καράκας, ακολουθώντας μία διαδρομή μέσω Αφρικής για να αποφύγει τον δυτικό εναέριο χώρο. Μία ημέρα πριν, Μόσχα και Καράκας επικύρωσαν μία νέα στρατηγική συμφωνία συνεργασίας.

Αν και συμβαίνουν αυτές οι κινήσεις, Ρώσοι και δυτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι το ενδιαφέρον της Μόσχας για τη Βενεζουέλα έχει περιοριστεί. "To γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν μετακινήσει πάνω από το 10% του ναυτικού τους στην Καραϊβική είναι ήδη νίκη για τον Πούτιν – αποσπά την αμερικανική προσοχή από την Ουκρανία", δήλωσε ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο Καράκας, Τζέιμς Στόρι. Οι στενές σχέσεις Ρωσίας-Βενεζουέλας έχουν τις ρίζες τους στην εποχή του Ούγκο Τσάβες και καλύπτουν ενεργειακές επενδύσεις, εξοπλιστικά προγράμματα και κοινές επιχειρήσεις προπαγάνδας.

Σήμερα, το Καράκας αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη πρόκληση από την άνοδο του Μαδούρο στην εξουσία το 2013: αμερικανική ναυτική ανάπτυξη, δεκάδες επιχειρήσεις κατά υπόπτων για διακίνηση ναρκωτικών και πίεση για αλλαγή καθεστώτος. Ο αμερικανικός στόλος, με ναυαρχίδα το αεροπλανοφόρο «USS Gerald Ford», έχει αναπτυχθεί στην περιοχή, ενώ το Καράκας καταγγέλλει μια «πρόβα εισβολής». Η Ουάσιγκτον υποστηρίζει ότι πρόκειται για επιχείρηση κατά των δικτύων λαθρεμπορίας ναρκωτικών, ωστόσο, σύμφωνα με την Washington Post, δεν έχουν παρουσιαστεί αποδείξεις ότι τα πλοία που δέχθηκαν πλήγματα σχετίζονταν με διακίνηση.

Η Ρωσία, απασχολημένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία και υπό αυστηρές κυρώσεις, δύσκολα θα μπορέσει να παράσχει ουσιαστική στρατιωτική στήριξη.

Σε επιστολή του προς τον Πούτιν, ο Μαδούρο ζητεί «άμεση αποκατάσταση» των μαχητικών Sukhoi Su-30MK2 που είχε προμηθευτεί η Βενεζουέλα, συντήρηση κινητήρων και ραντάρ, καθώς και «14 σετ πυραύλων» ρωσικής προέλευσης. Ζητεί επίσης ένα «τριετές χρηματοδοτικό σχέδιο» μέσω της κρατικής εταιρείας Rostec.

Πηγές ασφαλείας στη Βενεζουέλα αναφέρουν ότι μεγάλο μέρος του ρωσικού οπλοστασίου της χώρας είναι πλέον απαρχαιωμένο ή εκτός λειτουργίας. «Ο Τσάβες αγόρασε, ή η Ρωσία πούλησε στη Βενεζουέλα, καθαρή σαβούρα», δήλωσε πρώην στρατιωτικός αξιωματούχος. Παρ’ όλα αυτά, ο Μαδούρο υποστήριξε πρόσφατα ότι η χώρα διαθέτει 5.000 ρωσικούς φορητούς αντιαεροπορικούς πυραύλους Igla-S.

Παρατηρητές επισημαίνουν ότι μια ενδεχόμενη ανατροπή του Μαδούρο θα συνιστούσε σοβαρό πλήγμα για τη Μόσχα, καθώς η Βενεζουέλα αποτελεί στρατηγικό εταίρο και οικονομικό προγεφύρωμα της Ρωσίας στη Λατινική Αμερική. Ωστόσο, η Ρωσία, απασχολημένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία και υπό αυστηρές κυρώσεις, είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει να παράσχει ουσιαστική στρατιωτική στήριξη.

Ο ειδικός στις ρωσολατινοαμερικανικές σχέσεις, Βίκτορ Ζέιφετς, σημείωσε ότι η πρόσφατη συνθήκη συνεργασίας με τη Βενεζουέλα είναι «γενικόλογη» και δεν περιλαμβάνει σαφείς δεσμεύσεις στρατιωτικής υποστήριξης. Στο ενεργειακό πεδίο, η Ρωσία εξακολουθεί να έχει σημαντική παρουσία. Ρωσικές κρατικές εταιρείες συμμετέχουν σε τρεις κοινές επιχειρήσεις εξόρυξης πετρελαίου στη Βενεζουέλα, με παραγωγή περίπου 107.000 βαρέλια ημερησίως – περίπου το 11% της συνολικής παραγωγής της χώρας.

Παράλληλα, η Μόσχα κατέχει δικαιώματα εξερεύνησης και εξαγωγής φυσικού αερίου στα κοιτάσματα Πάταο και Μεχιγιόνες. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Φρανσίσκο Μονάλντι του Πανεπιστημίου Ράις, οι Ρώσοι δεν προχωρούν πλέον σε νέες επενδύσεις.