Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προχώρησε σε μια αιφνιδιαστική κίνηση, απομακρύνοντας τη διοικήτρια της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), Λίζα Κουκ. Η κίνηση αυτή αποτελεί μια απότομη κλιμάκωση στη διαμάχη που έχει ξεσπάσει, με σκοπό να ασκήσει περισσότερο έλεγχο σε έναν θεσμό που παραδοσιακά θεωρείται ανεξάρτητος.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε την απόφαση του με επιστολή προς την Κουκ, την οποία δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στην επιστολή, ανέφερε πως την απέλυσε λόγω κατηγοριών για απάτη σχετική με στεγαστικά δάνεια.

Σύμφωνα με τον Μπιλ Παλτ, διορισμένο από τον Τραμπ στην υπηρεσία που ρυθμίζει τις υποθήκες (FHFA), η Κουκ είχε δηλώσει δύο κύριες κατοικίες – στο Ανν Άρμπορ του Μίσιγκαν και στην Ατλάντα – το 2021 για να εξασφαλίσει καλύτερους όρους υποθήκης. Όπως είναι γνωστό, τα επιτόκια υποθηκών είναι συχνά υψηλότερα για δεύτερες κατοικίες ή για κατοικίες που αγοράζονται για ενοικίαση.

Η ανακοίνωση της απόλυσης ήρθε λίγες μέρες μετά τη δήλωση της Κουκ ότι δεν θα παραιτηθεί από το επταμελές διοικητικό συμβούλιο της Fed, παρά το γεγονός ότι ο Τραμπ είχε προηγουμένως ζητήσει την παραίτησή της. Οι Δημοκρατικοί της Γερουσίας εξέφρασαν την υποστήριξή τους προς την Κουκ.

«Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα έχει τεράστια ευθύνη για τον καθορισμό των επιτοκίων και τη ρύθμιση των τραπεζών που είναι μέλη της. Ο αμερικανικός λαός πρέπει να έχει πλήρη εμπιστοσύνη στην ειλικρίνεια των μελών που είναι επιφορτισμένα με τον καθορισμό της πολιτικής και την εποπτεία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας», έγραψε χαρακτηριστικά ο Τραμπ στην επιστολή του προς τη διοικήτρια της Fed, αντίγραφο της οποίας δημοσίευσε στο διαδίκτυο. Και συνέχισε: «Λαμβάνοντας υπόψη την παραπλανητική και ενδεχομένως εγκληματική συμπεριφορά σας σε οικονομικό θέμα, δεν μπορώ και δεν έχω τέτοια εμπιστοσύνη στην ακεραιότητά σας».

Ο Τραμπ υποστήριξε ότι η απόλυση της Κουκ ήταν συνταγματική, ακόμη και αν αυτό θα εγείρει ερωτήματα σχετικά με τον έλεγχο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας ως ανεξάρτητου φορέα.

«Η εκτελεστική εξουσία των Ηνωμένων Πολιτειών μού έχει ανατεθεί και ως πρόεδρος έχω το ιερό καθήκον να διασφαλίζω την πιστή εφαρμογή των νόμων των Ηνωμένων Πολιτειών», έγραψε στην επιστολή του, για να καταλήξει: «Έχω αποφασίσει ότι η πιστή εφαρμογή του νόμου απαιτεί την άμεση απομάκρυνσή σας από το αξίωμα».

Η απόλυση είναι πιθανό να προκαλέσει νομική διαμάχη, ενώ δεν αποκλείεται η Κουκ να παραμείνει στη θέση της όσο η υπόθεση εκκρεμεί. Ωστόσο, θα πρέπει να δώσει τη νομική μάχη μόνη της, ως θιγόμενο μέρος.

Πρόκειται για την πιο πρόσφατη προσπάθεια της κυβέρνησης να αναλάβει τον έλεγχο ενός από τους λίγους ανεξάρτητους οργανισμούς που έχουν απομείνει στην Ουάσιγκτον. Ο Τραμπ έχει επιτεθεί επανειλημμένα στον πρόεδρο της Fed, Τζερόμ Πάουελ, επειδή δεν μείωσε τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να απειλήσει να τον απολύσει. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά στα 112 χρόνια λειτουργίας της Τράπεζας που πρόεδρος των ΗΠΑ απομακρύνει μέλος της διοίκησης.

Η απομάκρυνση της Κουκ από το διοικητικό συμβούλιο της Fed θα δώσει στον Τραμπ την ευκαιρία να διορίσει έναν πρόεδρο της επιλογής του. Στο παρελθόν έχει δηλώσει ότι θα διορίσει μόνο αξιωματούχους που θα υποστηρίξουν τη μείωση των επιτοκίων.

Ο Πάουελ ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι η Fed ενδέχεται να μειώσει σύντομα τα επιτόκια, ακόμη και αν οι κίνδυνοι πληθωρισμού παραμένουν μέτριοι. Ο Τραμπ θα μπορέσει να αντικαταστήσει τον Πάουελ τον Μάιο του 2026, όταν λήγει η θητεία του. Ωστόσο, 12 μέλη της επιτροπής καθορισμού επιτοκίων της Fed έχουν δικαίωμα ψήφου για την αύξηση ή τη μείωση των επιτοκίων, οπότε ακόμη και η αντικατάσταση του προέδρου ενδέχεται να μην εγγυάται ότι η πολιτική της Fed θα αλλάξει όπως επιθυμεί ο Αμερικανός πρόεδρος.