Το περπάτημα μπορεί να γίνει μια επώδυνη δοκιμασία για όσους πάσχουν από περιφερική αρτηριοπάθεια, καθώς η πάθηση αυτή περιορίζει την κυκλοφορία του αίματος στα πόδια. Ακόμη και μια μικρή απόσταση μέχρι την πόρτα του σπιτιού μπορεί να φαντάζει Γολγοθάς.

Μέχρι πρότινος, οι θεραπευτικές επιλογές ήταν περιορισμένες. Ωστόσο, νεότερα δεδομένα υποδεικνύουν ότι οι αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1, τα φάρμακα που έχουν γίνει γνωστά για την αντιμετώπιση του διαβήτη και της παχυσαρκίας, ίσως μπορούν να βοηθήσουν. «Το παρακολουθούμε στενά. Δεν είναι ξεκάθαρο αν τα φάρμακα αυτά αντιμετωπίζουν την περιφερική αρτηριοπάθεια ή αν απλώς ελέγχουν τις υποκείμενες παθήσεις», δήλωσε ο Δρ. Νικόλαος Ζαχαρίας, αγγειοχειρουργός στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, συνεργαζόμενος με το Χάρβαρντ.

Όπως και οι αρτηρίες της καρδιάς, τα τοιχώματα των αρτηριών σε άλλα μέρη του σώματος – συνήθως στα πόδια, αλλά και στα χέρια ή την κοιλιά – μπορεί να σκληρύνουν λόγω συσσώρευσης λιπωδών εναποθέσεων και πλάκας, μια κατάσταση γνωστή ως αθηροσκλήρωση. Οι αρτηρίες στενεύουν, περιορίζοντας τη ροή του αίματος και στερώντας από τους μυς το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται. Αυτό οδηγεί σε χωλότητα, που χαρακτηρίζεται από πόνο κατά το περπάτημα, ο οποίος υποχωρεί με την ανάπαυση.

Εάν πάσχετε από περιφερική αρτηριοπάθεια, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να έχετε επίσης αθηροσκλήρωση στις αρτηρίες της καρδιάς και του εγκεφάλου, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Επιπλέον, η περιφερική αρτηριοπάθεια αυξάνει τον κίνδυνο για δερματικά έλκη, γάγγραινα και ακρωτηριασμό άκρου.

Η διάγνωση της περιφερικής αρτηριοπάθειας γίνεται μέσω κλινικής εξέτασης, μετρώντας και συγκρίνοντας την αρτηριακή πίεση στα χέρια και τα πόδια (σφυροβραχιόνιος δείκτης), και σε ορισμένες περιπτώσεις, με υπερηχογράφημα για να ελεγχθεί αν κάποια αρτηρία είναι φραγμένη.

Εάν πάσχετε από περιφερική αρτηριοπάθεια, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να έχετε επίσης αθηροσκλήρωση στις αρτηρίες της καρδιάς και του εγκεφάλου, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η κύρια θεραπεία για την περιφερική αρτηριοπάθεια είναι ένα πρόγραμμα βάδισης υπό την επίβλεψη φυσικοθεραπευτή. Η άσκηση βοηθά στην ανάπτυξη παράπλευρης κυκλοφορίας του αίματος γύρω από τις φραγμένες αρτηρίες. «Αυτό, σε συνδυασμό με τη διακοπή του καπνίσματος και τον έλεγχο του διαβήτη, της χοληστερόλης και της υψηλής αρτηριακής πίεσης, συνήθως αποδίδει αποτελέσματα μέσα σε έξι μήνες. Εάν δεν υπάρξουν αποτελέσματα, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για τη βελτίωση της ροής του αίματος», εξηγεί ο Δρ. Ζαχαρίας.

Υπάρχουν λίγα εγκεκριμένα φάρμακα για την αύξηση της ροής του αίματος στα πόδια, και μόνο ένα – η σιλοσταζόλη – θεωρείται κορυφαία επιλογή. Δυστυχώς, δεν λειτουργεί σε όλους. «Ένας στους δύο ασθενείς που λαμβάνουν σιλοσταζόλη αισθάνονται βελτίωση. Όμως, το φάρμακο δεν θεραπεύει την αιτία, έχει πολλές παρενέργειες και δεν είναι ασφαλές για άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια», τονίζει ο Δρ. Ζαχαρίας.

Τα νέα ότι τα GLP-1 μπορεί να ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της περιφερικής αρτηριοπάθειας είναι ελπιδοφόρα. Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 3 Μαΐου 2025 στο The Lancet διαπίστωσε ότι ένα GLP-1 ενίσχυσε την ικανότητα βάδισης και την ποιότητα ζωής σε άτομα με περιφερική αρτηριοπάθεια και διαβήτη.

Η μελέτη περιλάμβανε περίπου 800 άτομα (μέσου όρου ηλικίας 68 ετών) με διαβήτη, περιφερική αρτηριοπάθεια και ήπιο πόνο. Οι μισοί έλαβαν 1 mg σεμαγλουτίδης (ένα GLP-1) εβδομαδιαίως, ενώ οι άλλοι μισοί έλαβαν εικονικό φάρμακο (placebo). Μετά από ένα έτος, η ομάδα του GLP-1 μπορούσε να περπατήσει 13% πιο μακριά, είχε μειωμένο πόνο, χαμηλότερο σάκχαρο και είχε χάσει περισσότερο βάρος σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου.

«Το φάρμακο μπορεί να μειώνει τη φλεγμονή ή την αθηρωματική πλάκα στο τοίχωμα του αιμοφόρου αγγείου», σχολιάζει ο Δρ. Ζαχαρίας, προσθέτοντας ότι «αυτό είναι κάτι που δεν το γνωρίζουμε ακόμα».

Αν πάσχετε από περιφερική αρτηριοπάθεια, ίσως αναρωτιέστε αν είναι καιρός να συζητήσετε με τον γιατρό σας τη λήψη ενός GLP-1 φαρμάκου. Ο Δρ. Ζαχαρίας επισημαίνει ότι η θεραπεία μπορεί να είναι κατάλληλη σε ορισμένες περιπτώσεις. «Οι ενδείξεις για τη συνταγογράφηση των GLP-1 είναι ο διαβήτης, η παχυσαρκία, ορισμένες καρδιοπάθειες ή η υπνική άπνοια – όχι η μεμονωμένη περιφερική αρτηριοπάθεια. Ωστόσο, εάν ο ασθενής με περιφερική αρτηριοπάθεια έχει επίσης διαβήτη ή παχυσαρκία, τότε ναι, θα συνταγογραφήσω GLP-1. Το έχω ήδη κάνει σε επιλεγμένες περιπτώσεις», αναφέρει.

Η προσεκτική αυτή προσέγγιση θα παραμείνει πιθανότατα ο κανόνας μέχρι να υπάρξουν περισσότερα στοιχεία ότι τα GLP-1 βοηθούν τα άτομα με περιφερική αρτηριοπάθεια. «Τα GLP-1 έχουν παρενέργειες, ιδίως γαστρεντερικά προβλήματα», επισημαίνει ο Δρ. Ζαχαρίας. «Επιδιώκουμε να βελτιώσουμε τον τρόπο ζωής σας, ώστε να μπορείτε, για παράδειγμα, να φτάσετε στην εξώπορτα του σπιτιού σας χωρίς πόνο στα πόδια. Αλλά μπορεί να χρειαστούν μερικά χρόνια έως ότου μάθουμε αν τα GLP-1 είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία για την περιφερική αρτηριοπάθεια».