Η λίμνη του Μόρνου συρρικνώνεται, ένα πρόβλημα που γίνεται ολοένα και πιο αισθητό. Η μείωση της έκτασης, αλλά και των αποθεμάτων της λίμνης, οδήγησε τη μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών να δημιουργήσει μια νέα υπηρεσία ενημέρωσης των πολιτών: το Παρατηρητήριο της Τεχνητής Λίμνης Μόρνου.

Το Παρατηρητήριο θα είναι διαθέσιμο σε λίγες ώρες στην ιστοσελίδα του ΜΕΤΕΟ.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της μονάδας και διευθυντή ερευνών στο Αστεροσκοπείο, Κώστα Λαγουβάρδο: «Αποφασίσαμε να δίνουμε στη δημοσιότητα κάποια μετρήσιμα στοιχεία που έχουν να κάνουν με την έκταση της λίμνης αλλά και με τις βροχοπτώσεις και τις χιονοπτώσεις που καταγράφονται στην ευρύτερη περιοχή του Μόρνου και τα οποία σχετίζονται άμεσα με την τροφοδοσία της λίμνης».

Ο ίδιος τονίζει την κρισιμότητα της κατάστασης: «Δεν έχουμε φτάσει στα επίπεδα του 1993. Είμαστε όμως σίγουρα στη φάση όπου ηχούν τα καμπανάκια του κινδύνου. Μπαίνουμε σε επικίνδυνη περίοδο».

Ένας βασικός λόγος για αυτήν την κατάσταση είναι η μείωση των χιονοπτώσεων στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία. «Αναμένουμε πως αυτή η τάση θα συνεχιστεί. Είναι πολύ πιθανό, ούτε αυτή η χρονιά να είναι καλή από πλευράς χιονοπτώσεων» σημειώνει ο επικεφαλής του ΜΕΤΕΟ.

Το Παρατηρητήριο της λίμνης του Μόρνου παρουσιάζει δορυφορικές φωτογραφίες της έκτασης της περιφέρειας της λίμνης. Οι φωτογραφίες θα ανανεώνονται κάθε 15 μέρες και θα συγκρίνονται με τη μέση τιμή του αντίστοιχου μήνα, τα τελευταία δέκα χρόνια.

Οι φωτογραφίες της περιμέτρου της επιφάνειας της λίμνης προέρχονται από τον ευρωπαϊκό δορυφόρο υπέρ υψηλής ανάλυσης Sentinel-2, με χωρική ανάλυση που φτάνει τα 20 μέτρα.

Η τωρινή δορυφορική φωτογραφία του Μόρνου παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.

Σύμφωνα με τον Γιώργο Κύρο, αναλυτή δεδομένων στο ΜΕΤΕΟ, η έκταση της λίμνης, όπως αποτυπώνεται στη δορυφορική φωτογραφία της 9ης Σεπτεμβρίου 2025, «είναι η μικρότερη έκταση περιφέρειας της λίμνης του Μόρνου από το 2014 όπου έχουμε διαθέσιμα δεδομένα από τον δορυφόρο Sentinel-2. Η τωρινή έκταση είναι περίπου 8,9 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τον Σεπτέμβριο του 2024, η περιφέρεια της έκτασης της λίμνης του Μόρνου ήταν 11,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ το 2023, 15,3 τετραγωνικά χιλιόμετρα - αυτή είναι και η μέση τιμή των τελευταίων περίπου 10 ετών».

Η μείωση των αποθεμάτων του ταμιευτήρα της λίμνης του Μόρνου συμπίπτει με τη συρρίκνωση της επιφάνειας, αγγίζοντας το 42%. Τον Σεπτέμβριο του 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, η λίμνη είχε 328 εκατομμύρια τετραγωνικά κυβικά νερού, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2025, μόλις 193 εκατομμύρια κυβικά νερού.

Σχολιάζοντας την κρισιμότητα της κατάστασης, ο κ. Κύρος επισημαίνει: «Αν ο φετινός χειμώνας είναι εξίσου κακός σε χιονοπτώσεις και βροχοπτώσεις όπως ο περσινός και ο προπέρσινος, τότε, τον Σεπτέμβριο του 2026, θα μπορούσαμε να είμαστε και κάτω από τα 100 εκατομμύρια κυβικά νερού το οποίο θα είναι, τρομερό. Θα είναι ένα νούμερο που θα έχουμε να αντικρίσουμε από το 1993. Είναι πολύ κρίσιμος ο φετινός χειμώνας, από τον Νοέμβριο μέχρι την άνοιξη».

Στο Παρατηρητήριο Τεχνητής Λίμνης Μόρνου, οι βροχοπτώσεις αποτυπώνονται μέσα από τις μετρήσεις σε δύο μετεωρολογικούς σταθμούς του ΜΕΤΕΟ: ένας στο χωριό Κόνιακος, εντός της λεκάνης του Μόρνου, και ένας στο φράγμα του Μόρνου. Αυτά τα δεδομένα θα ανανεώνονται καθημερινά.

Οπως εξηγεί ο κ. Λαγουβάρδος, σε σύνολο 30 ετών, δεν εμφανίζεται σημαντική αρνητική τάση στις βροχοπτώσεις. «Τα τελευταία δύο χρόνια είναι όμως πολύ κακές χρονιές».

Ρόλο παίζει και η «ποιότητα» των βροχοπτώσεων. «Αν πέσουν 200 χιλιοστά βροχής σε μια μέρα, ένα σημαντικό μέρος από αυτή την ποσότητα νερού, θα χαθεί. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ήπιες και μεγάλες σε διάρκεια βροχοπτώσεις».

Στην ιστοσελίδα του Παρατηρητηρίου θα παρουσιάζονται και οι χιονοπτώσεις όπως καταγράφονται στα βουνά γύρω από τον Μόρνο. «Το 2025 ήταν άλλη μια κακή χρονιά για τα χιόνια. Υπήρξαν δύο- τρία ξεσπάσματα με χιονοπτώσεις, την περίοδο του Ιανουαρίου, αλλά κατά τα άλλα, ήμασταν κάτω από τον μέσο όρο» σχολιάζει ο κ. Κύρος.

Οπως προσθέτει: «Η έκταση της χιονοκάλυψης στα βουνά της περιοχής τον χειμώνα του 2025, ήταν κατά 20% μειωμένη σε σχέση με τον μέσο όρο των ετών 2005-2024. Περίπου το 65% των ημερών του χειμώνα που μας πέρασε, σημειωνόταν μικρότερη χιονοκάλυψη σε σχέση με την περίοδο 2005- 2024».

«Το γενικό συμπέρασμα είναι πως τα χιόνια μειώνονται την τελευταία δεκαετία και αυτό αντικατοπτρίζεται πια στον όγκο του νερού μέσα στην τεχνητή λίμνη του Μόρνου» καταλήγει ο κ. Λαγουβάρδος.