Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πραγματοποιήθηκε η πρώτη ενημέρωση για την ευλογιά των προβάτων, με βάση το μοντέλο που είχε εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού, στις 20 Νοεμβρίου.

Ο γενικός γραμματέας του ΥΠΑΑΤ, Σπύρος Πρωτοψάλτης, και ο καθηγητής Χαράλαμπος Μπιλλίνης, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και πρόεδρος της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για τη Διαχείριση και τον Έλεγχο της Ευλογιάς, ενημέρωσαν για την επιδημιολογική εξέταση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων στην Ελλάδα και ανακοίνωσαν δέσμη 20 νέων παρεμβάσεων που εισηγείται η ΕΕΕΔΕ. Η επιτροπή είχε συσταθεί στα τέλη Οκτωβρίου με απόφαση του υπουργού Κώστα Τσιάρα.

Από τον Αύγουστο του 2024 έως τις 14 Νοεμβρίου 2025, έχουν καταγραφεί 1.702 επιβεβαιωμένα κρούσματα ευλογιάς σε 2.135 εκτροφές. Η διαφορά στους αριθμούς οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιες εκτροφές είναι συστεγαζόμενες και έχουν δύο κωδικούς. Οι θανατώσεις των αιγοπροβάτων έχουν φτάσει τις 417.365.

Ο κ. Μπιλλίνης εξήγησε ότι η χαλάρωση των μέτρων βιοασφάλειας το Πάσχα του περασμένου Απριλίου, προκάλεσε την εκτόξευση των κρουσμάτων. «Τον περασμένο Απρίλιο, την περίοδο του Πάσχα, υπήρξε χαλάρωση των μέτρων βιοασφάλειας προκειμένου όλοι να φάμε το αρνάκι και το κατσικάκι. Αυτό «πληρώνουμε», μιας και τα κρούσματα εκτοξεύτηκαν έκτοτε».

Ο κ. Πρωτοψάλτης ανέφερε ότι οι εισηγήσεις της ΕΕΕΔΕ θα εξεταστούν από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου, η οποία θα αποφασίσει ποιες θα υιοθετηθούν και σε ποια μορφή. «Στο επόμενο διάστημα θα έρθουν ανακοινώσεις για το πώς θα προχωρήσουμε».

Περιγράφοντας την κατάσταση, ο κ. Πρωτοψάλτης δήλωσε: «Είμαστε σε πολύ κρίσιμο σημείο επιδημιολογικά. Οι επιστήμονες μας λένε πως αυτή είναι η τελευταία μας ευκαιρία για να σταματήσει η εξάπλωση της πανδημίας».

Στα γενικά μέτρα που εισηγείται η επιτροπή περιλαμβάνονται η αυστηροποίηση των κυρώσεων για μη τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας και η επαγρύπνηση για αποφυγή χαλάρωσης των περιορισμών ενόψει των Χριστουγέννων.

Επιπλέον, προβλέπεται ενίσχυση του κτηνιατρικού προσωπικού με «επιστράτευση» κτηνιάτρων, ιδιωτών και δημοσίων υπαλλήλων, στους οποίους θα δοθούν οικονομικά κίνητρα για να συμμετάσχουν στην επιδημιολογική επιτήρηση.

Στις εισηγήσεις περιλαμβάνεται η λειτουργία έξι νέων πιστοποιημένων εργαστηρίων σε διάφορες περιφερειακές ενότητες, για την αποφόρτιση του κεντρικού εργαστηρίου της Αθήνας.

Προτείνεται επίσης η απαγόρευση κυνηγιού κοντά σε μολυσμένες κτηνοτροφικές μονάδες και αυστηρή απολύμανση των οχημάτων των κυνηγών. Αν ο κυνηγός ασκεί και κτηνοτροφική δραστηριότητα, θα πρέπει να χρησιμοποιεί διαφορετικά ρούχα και υποδήματα και να απολυμαίνει το όχημά του.

Η επιτροπή προτείνει δειγματοληπτικές εξετάσεις στις «καθαρές» περιοχές και απαγόρευση εισόδου οχημάτων για κτηνοτροφικές εργασίες χωρίς προειδοποίηση.

Σύμφωνα με τον κ. Μπιλλίνη: «για να μεταφερθούν ζώα από μια περιοχή προς μια άλλη, θα πρέπει να ειδοποιείται η κτηνιατρική υπηρεσία 48 ώρες πριν, έτσι ώστε να έχουν ελεγχθεί τα ζώα και να έχει απολυμανθεί το όχημα που θα τα μεταφέρει». Τα ίδια μέτρα θα ισχύουν και στους μεθοριακούς σταθμούς και στα λιμάνια, με τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα.

Ο οδηγός κάθε οχήματος θα πρέπει να διαθέτει σφραγισμένο έγγραφο που να πιστοποιεί την απολύμανση του οχήματος.

Οι κτηνοτρόφοι θα πρέπει να διαθέτουν βιβλία εισόδου και κίνησης οχημάτων, στα οποία θα συνυπογράφουν ο οδηγός και ο ιδιοκτήτης της εκτροφής.

Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στους σταθμούς απολύμανσης 24ωρης λειτουργίας. «Οι σταθμοί απολύμανσης είναι ένα πολύ σημαντικό μέτρο αλλά δυστυχώς λόγω έλλειψης προσωπικού δεν λειτουργούσε 24 ώρες το 24ωρο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαστήματα που τα οχήματα δεν απολυμαίνονταν» σχολίασε ο κ. Μπιλλίνης. Προτείνεται οι τάφροι απολύμανσης για τα τροχόλουτρα να έχουν 20 μέτρα πλάτος και η κάθε απολύμανση να διαρκεί 10 λεπτά.

Όσον αφορά τις ζωοτροφές, προτείνεται η «απελευθέρωση» των φυτικών ζωοτροφών που είναι «μπλοκαρισμένες» σε αποθήκες, εφόσον τηρούνται οι κανόνες βιοασφάλειας.

Στις νέες προσθήκες περιλαμβάνεται η ενεργοποίηση των κτηνιάτρων εκτροφής για κάθε κτηνοτροφική μονάδα. «Η πρόταση μας είναι πως κάθε μονάδα θα πρέπει να έχει τον κτηνίατρο εκτροφής της» είπε ο κ. Μπιλλίνης. Ο κ. Πρωτοψάλτης σημείωσε ότι οι κτηνίατροι εκτροφής θα πληρώνονται από το κράτος, κάτι που συζητείται με το υπουργείο Οικονομικών. Οι κτηνίατροι εκτροφής προβλέπονται ήδη με νόμο του 2016 και τώρα αναμένεται να ενεργοποιηθούν για πρώτη φορά.

Επιπλέον, συστήνεται υποχρεωτική εκπαίδευση των κτηνοτρόφων για τα μέτρα βιοασφάλειας και συζητείται η εφαρμογή ενός «πιστοποιητικού εμπορευσιμότητας», το οποίο θα λαμβάνει κάθε κτηνοτροφική μονάδα της οποίας ο κτηνίατρος εκτροφής θα εγγυάται την τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας.

Οι σταθμοί απομόνωσης (καραντίνας), ένας σε κάθε περιφερειακή ενότητα, θα φιλοξενούν ζώα που έχουν αγοραστεί από κτηνοτρόφους και εισέρχονται στη χώρα από το εξωτερικό ή από άλλη περιοχή της Ελλάδας, για 30 ημέρες. «Κάθε εκτροφέας θα στέλνει τον κτηνίατρο της εκτροφής του για να ελέγχει τα ζώα που αγόρασε κάθε 2 με 3 μέρες».

Τονίστηκε η ανάγκη για έγκαιρη θανάτωση και ταφή των μολυσμένων αιγοπροβάτων εντός 72 ωρών από τη δήλωση κρούσματος, σε χώρους που υποδεικνύουν οι δήμοι κάθε περιοχής.

Άλλο ένα μέτρο που αναμένεται να υιοθετηθεί είναι οι γρήγορες προμήθειες των απαραίτητων υλικών και υπηρεσιών. «Είδαμε τις διαδικασίες του κορονοϊού και ουσιαστικά έχουμε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε τις αντίστοιχες ευέλικτες διαδικασίες που ίσχυαν την περίοδο της πανδημίας. Ολα πρέπει να τρέχουν γρήγορα».

Η επιστημονική επιτροπή του υπουργείου θέλει υπεύθυνους κτηνιάτρους και στις γαλακτοβιομηχανίες. «Τη στιγμή που μια μονάδα παραγωγής γάλακτος θα παραλαμβάνει το γάλα από μια εκτροφή, θα πρέπει να παίρνει και 10 τουλάχιστον δείγματα τα οποία θα αποστέλει στο εθνικό εργαστήριο αναφοράς. Επίσης, οι γαλακτοβιομηχανίες θα πρέπει να στείλουν στο υπουργείο τα έγγραφα που διαθέτουν από τις αγορές γάλακτος που πραγματοποίησαν το τελευταίο εξάμηνο».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, μέχρι σήμερα έχουν καταβληθεί 48.080.149€ για λειτουργικές δαπάνες των Περιφερειών και αποζημιώσεις κτηνοτρόφων. Η αποζημίωση ανά ζώο φθάνει έως τα 250€.

Οι αποζημιώσεις έχουν κατανεμηθεί ως εξής:
-Ανατολική Μακεδονία και Θράκη: 17.656.738,31€
-Θεσσαλία: 16.463.708,27€
-Δυτική Ελλάδα: 4.573.114,34€
-Κεντρική Μακεδονία: 4.150.980,29€
-Στερεά Ελλάδα: 2.104.458,36€

Ο κ. Μπιλλίνης αναφέρθηκε σε καθυστερήσεις στην είσπραξη των αποζημιώσεων λόγω γραφειοκρατίας. «η κάθε περιφέρεια στέλνει τον αριθμό των θανατωθέντων ζώων, η κεντρική υπηρεσία στέλνει τα χρήματα στην περιφέρεια και αυτή τα πιστώνει τους λογαριασμούς των κτηνοτρόφων».

Ο κ. Πρωτοψάλτης πρόσθεσε πως συζητείται η άμεση αποζημίωση των κτηνοτρόφων με 50% προκαταβολή. «Οι αποζημιώσεις θα είναι ταχύτερες, αφορολόγητες και ακατάσχετες».

Η έκτακτη οικονομική ενίσχυση που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός θα είναι συμπληρωματική και θα εξαρτάται από τον αριθμό των ζώων που θανατώθηκαν. Οι αποζημιώσεις θα καταβληθούν έως το τέλος του έτους και τα χρήματα θα προέλθουν από τον κρατικό προϋπολογισμό. «Η φιλοσοφία πίσω από αυτή την ενίσχυση είναι να υπολογιστεί το εισόδημα που θα προέκυπτε από ένα ζώο που θανατώθηκε. Υπάρχει μια σκέψη αυτό να υπολογίζεται με βάση το φύλο και την ηλικία του ζώου».

Μέχρι το τέλος του έτους θα δημοσιευθεί μια ΚΥΑ που θα ορίζει τον πιο γρήγορο τρόπο αποζημιώσεων από 1ης Ιανουαρίου 2026.

Η επιτροπή πρότεινε οικονομική ενίσχυση για 6+6 μήνες, ώστε να μην απομακρυνθούν από το επάγγελμα οι κτηνοτρόφοι που χάνουν όλα τα ζώα τους, και άτοκο δάνειο για ανασύσταση της μονάδας.

Επίσης, προτάθηκε ειδικό επίδομα απαγόρευσης βόσκησης για όσους κτηνοτρόφους βρίσκονται σε ζώνη όπου απαγορεύεται η μετακίνηση.

Όσοι παραβιάζουν τα μέτρα ή εμβολιάζουν παράνομα δεν θα αποζημιώνονται, σύμφωνα με τον ΓΓ του ΥΠΑΑΤ.

«Απογοητευτήκαμε πάρα πολύ από το κρούσμα στην «καθαρή» μέχρι πρότινος περιφέρεια Ιονίων νήσων, στο νησί της Κεφαλονιάς. Πώς έφτασε η νόσος εκεί;» σημείωσε ο κ. Πρωτοψάλτης. «Οπως φαίνεται, στην Κεφαλονιά, η ευλογιά πέρασε από Αιτωλοακαρνανία περιοχή με μεγάλη έξαρση κρουσμάτων. Κάποιος μετέφερε παράνομα ζώα και ζωοοτροφές. Εχει γίνει εισαγγελική παρέμβαση για την υπόθεση. Γίνεται παράνομη μετακίνηση ζώων τις νύχτες».

Ο κ. Μπιλλίνης δήλωσε πως σύμφωνα με πληροφορίες της επιτροπής και του ΥΠΑΑΤ, στη χώρα έχουν εισέλθει 1.000.000 παράνομες δόσεις εμβολίων ευλογιάς προβάτων.