Μια συμφωνία που πολλοί θεωρούν ως τη μεγαλύτερη εμπορική στην ιστορία, επισφραγίστηκε μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά τις συνομιλίες στη Σκωτία, σύμφωνα με ανάλυση του BBC.

Αρχικά, είχε γίνει γνωστό μόνο το πλαίσιο, αλλά χθες δόθηκε στη δημοσιότητα το επίσημο έγγραφο που επισημοποιεί τους δασμούς 15% της Ουάσιγκτον στα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα. Η ανακοίνωση από τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σκιαγραφεί τους τομείς και τις ομάδες που μπορεί να πληγούν ή να ωφεληθούν περισσότερο.

Το BBC επιχειρεί μια στάθμιση κερδών και απωλειών, συνοψίζοντας τους νικητές και τους… λιγότερο νικητές της συμφωνίας. «Αφού υποσχέθηκε νέες εμπορικές συμφωνίες με δεκάδες χώρες, ο Τραμπ μόλις εξασφάλισε τη μεγαλύτερη από όλες», σημειώνει το BBC, προσθέτοντας πως, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, η Ε.Ε. φέρεται να έχει κάνει περισσότερες υποχωρήσεις, με την άμεση ανάλυση της Capital Economics να υποδηλώνει πτώση 0,5% του ΑΕΠ.

Επιπλέον, δισεκατομμύρια δολάρια αναμένεται να εισρεύσουν στα αμερικανικά ταμεία από τους δασμούς των εισαγωγών. Ωστόσο, οι επικριτές του Τραμπ υποστηρίζουν ότι τα πρόσφατα στοιχεία για τον πληθωρισμό, την απασχόληση, την ανάπτυξη και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών δείχνουν ότι η αναδιάρθρωση της αμερικανικής οικονομίας έχει αντίθετα αποτελέσματα.

Οι Αμερικανοί πολίτες, ήδη αντιμέτωποι με το υψηλό κόστος ζωής, φοβούνται ότι η συμφωνία θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τον οικογενειακό προϋπολογισμό, με αυξήσεις στις τιμές των ευρωπαϊκών προϊόντων. Ο δασμολογικός συντελεστής 15%, αν και όχι ο υψηλότερος, εξακολουθεί να θεωρείται σημαντικός.

Οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται στα προϊόντα που αγοράζονται από άλλες χώρες και συνήθως αντιπροσωπεύουν ένα ποσοστό της αξίας του προϊόντος. Ένας δασμός 15% σημαίνει ότι ένα προϊόν αξίας 100 δολαρίων που εισάγεται στις ΗΠΑ από την ΕΕ θα επιβαρυνθεί με φόρο 15 δολαρίων, αυξάνοντας το συνολικό κόστος στα 115 δολάρια.

Οι εταιρείες που εισάγουν ξένα προϊόντα στις ΗΠΑ πληρώνουν το φόρο στην κυβέρνηση και συχνά μετακυλίουν μέρος ή το σύνολο του επιπλέον κόστους στους πελάτες. Οι χρηματιστηριακές αγορές στην Ασία και την Ευρώπη σημείωσαν άνοδο μετά την πρώτη ανακοίνωση της συμφωνίας.

Σύμφωνα με το BBC, ο συντελεστής 15% είναι χαμηλότερος από ό,τι είχε αρχικά προαναγγελθεί, προσφέροντας βεβαιότητα στους επενδυτές. Ο Κρις Γουέστον της Pepperstone, δήλωσε στο AFP ότι η συμφωνία είναι «σαφώς φιλική προς τις αγορές και αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω το ευρώ».

Η συμφωνία θα πρέπει να υπογραφεί από τα 27 κράτη μέλη της Ε.Ε., τα οποία έχουν διαφορετικά συμφέροντα και βαθμό εξάρτησης από τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ. Κάποια κράτη υποδέχτηκαν τη συμφωνία με επιφυλακτικότητα, ενώ άλλα την επέκριναν ανοιχτά.

Ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού σχολίασε: «Είναι μια μαύρη μέρα όταν μια συμμαχία ελεύθερων λαών, που έχουν συνασπιστεί για να επιβεβαιώσουν τις κοινές τους αξίες και να υπερασπιστούν τα κοινά τους συμφέροντα, υποκύπτει». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος δήλωσε ότι ο Τραμπ «έφαγε τη φον ντερ Λάιεν για πρωινό».

Ο δασμός που επιβάλλεται στους εισαγωγείς αυτοκινήτων της ΕΕ στις ΗΠΑ μειώθηκε σχεδόν στο μισό, από το 27,5% που είχε προαναγγείλει ο Τραμπ τον Απρίλιο, στο 15%. Τα αυτοκίνητα είναι ένα από τα κορυφαία εξαγωγικά προϊόντα της ΕΕ προς τις ΗΠΑ και η Γερμανία παρακολουθεί στενά την κατάσταση.

Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς χαιρέτισε μεν τη νέα συμφωνία, αλλά παραδέχθηκε ότι θα προτιμούσε μια «περαιτέρω χαλάρωση του διατλαντικού εμπορίου». Η Γερμανική Ένωση Αυτοκινητοβιομηχανίας (VDA) προειδοποίησε ότι ακόμη και ένα ποσοστό 15% θα «κοστίσει στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία δισεκατομμύρια ετησίως».

Ο Τραμπ επιδιώκει να ενισχύσει την παραγωγή οχημάτων στις ΗΠΑ. Η Ε.Ε. μείωσε τον δικό της δασμό για τις εισαγωγές αμερικανικών αυτοκινήτων από 10% σε 2,5%, μια θετική εξέλιξη για την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία. Θεωρητικά, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των αγορών αμερικανικών αυτοκινήτων στην Ευρώπη.

Ωστόσο, η συμφωνία φαίνεται πιο θετική για τις πωλήσεις των ΗΠΑ στο εξωτερικό, παρά για τις εγχώριες πωλήσεις, λόγω του πολύπλοκου τρόπου κατασκευής των αμερικανικών αυτοκινήτων, πολλά από τα οποία συναρμολογούνται στο εξωτερικό και υπόκεινται σε δασμό 25% όταν εισάγονται στις ΗΠΑ.

Ο Τραμπ είχε απειλήσει με την επιβολή δασμού 250% στα φάρμακα ευρωπαϊκής παραγωγής που αγοράζονται στις ΗΠΑ. Η ΕΕ επιθυμεί τα φάρμακα να υπόκεινται στον χαμηλότερο δυνατό δασμό, ώστε να ευνοηθούν οι πωλήσεις. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε δηλώσει ότι τα φαρμακευτικά προϊόντα και οι ημιαγωγοί δεν καλύπτονται από τη συμφωνία που ανακοινώθηκε, αλλά οι δασμοί θα περιοριστούν στο 15% και για αυτούς τους τομείς.

Οι ευρωπαϊκές φαρμακευτικές εταιρείες ήλπιζαν σε πλήρη απαλλαγή από τους δασμούς, καθώς απολαμβάνουν μεγάλη έκθεση στην αμερικανική αγορά χάρη σε προϊόντα όπως το Ozempic. Σύμφωνα με τον Τραμπ, η ΕΕ δεσμεύτηκε για την αύξηση των εισαγωγών ενέργειας από τις ΗΠΑ που θα φτάσει σε αξία τα 750 δισ. δολάρια, αλλά και την περαιτέρω αύξηση των συνολικών επενδύσεων σε στρατηγικούς τομείς των ΗΠΑ κατά 600 δισ. δολάρια.

Η Φον ντερ Λάιεν διεμήνυσε: «Θα αντικαταστήσουμε το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο με σημαντικές αγορές αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), πετρελαίου και πυρηνικών καυσίμων». Αυτό θα ενισχύσει τους δεσμούς μεταξύ της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας και των ΗΠΑ, σε μια περίοδο που η ΕΕ προσπαθεί να απεξαρτηθεί από την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου.

Όπως δήλωσε η φον ντερ Λάιεν, ορισμένα «στρατηγικά προϊόντα» –όπως αεροσκάφη και ανταλλακτικά αεροσκαφών, χημικά προϊόντα και ορισμένα γεωργικά προϊόντα– δεν θα υπόκεινται σε δασμούς. Πρόσθεσε ότι η ΕΕ εξακολουθεί να ελπίζει να επιτύχει περισσότερες συμφωνίες εκατέρωθεν μηδενικών δασμών, ιδίως για τα κρασιά και τα οινοπνευματώδη, τις επόμενες ημέρες.