Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, οι ελληνικές πόλεις καταγράφουν το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό πολιτών που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρύπανσης, σκουπιδιών και άλλων περιβαλλοντικών προκλήσεων.

Συγκεκριμένα, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, σε όλες της τις μορφές, επηρεάζει περισσότερο από το ένα τρίτο των κατοίκων των ελληνικών πόλεων (36,35% κατά μέσο όρο). Για τα φτωχά νοικοκυριά το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 37,9%.

Η Μάλτα βρίσκεται στην πρώτη θέση της σχετικής λίστας. Το 43,1% των κατοίκων των αστικών περιοχών της Μάλτας αντιμετωπίζουν προβλήματα ρύπανσης και υποβάθμισης του περιβάλλοντος.

Ωστόσο, η περίπτωση της Μάλτας είναι ιδιαίτερη, καθώς η χώρα πληρώνει εδώ και δεκαετίες το τίμημα του υπερτουρισμού, με την κυκλοφοριακή συμφόρηση και τα κρουαζιερόπλοια να επιβαρύνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση και τα λύματα.

Η Ελλάδα, με πληθυσμό 20 φορές μεγαλύτερο από αυτόν της Μάλτας, κατακτά το «αργυρό» μετάλλιο στη ρύπανση, παρά τις διαφορές μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών.

Κατά μέσο όρο σε όλη την ελληνική επικράτεια, το 20,5% των κατοίκων σε πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά, ζουν σε περιοχές που υποφέρουν από τη ρύπανση. Στη Μάλτα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 34,7%, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 12%.

Η ρύπανση, συμπεριλαμβανομένης και της ηχορύπανσης, είναι συχνότερη στις αστικές περιοχές. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για το 2023, ένας στους πέντε κατοίκους των ευρωπαϊκών πόλεων θεωρούσε ότι η βρωμιά, η ρύπανση ή άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα δημιουργούσαν πρόβλημα για το νοικοκυριό τους. Στις αγροτικές περιοχές, το ποσοστό πέφτει στο μισό, με έναν στους δέκα να αναφέρει αντίστοιχα προβλήματα. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, πάντως, υπάρχει βελτίωση σε βάθος 15ετίας, με τα ποσοστά των κατοίκων που υποφέρουν από περιβαλλοντικά προβλήματα να μειώνονται κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες.

Τα στοιχεία για την επιβάρυνση των νοικοκυριών από την περιβαλλοντική ρύπανση περιλαμβάνονται στις περιοδικές έρευνες της Eurostat για την ποιότητα ζωής, που επαναλαμβάνονται κάθε τρία χρόνια. Η επόμενη έρευνα είναι προγραμματισμένη για το 2027.

Τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας είναι πιο πιθανό να ζουν σε περιβαλλοντικά υποβαθμισμένες περιοχές, σε σύγκριση με τα μη φτωχά νοικοκυριά.

Το ποσοστό των ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας στην ΕΕ και θεωρούν τη ρύπανση, τη βρωμιά ή άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα ως πρόβλημα ήταν κατά μέσο όρο 2,2 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το ποσοστό των ατόμων που δεν διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας – στο 14,1% έναντι 11,9%.

Μετά τη Μάλτα και την Ελλάδα, οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά κατοίκων που ζουν σε περιοχές με περιβαλλοντικά προβλήματα είναι η Γερμανία με 16,8% και η Γαλλία με 16%.

Στο άλλο άκρο της κλίμακας, η Κροατία, η Σουηδία, η Σλοβακία και η Πολωνία κατέγραψαν τα χαμηλότερα ποσοστά (4,2%, 5%, 5,8% και 7,1% αντίστοιχα).

Οι μεγαλύτερες διαφορές περιβαλλοντικής επιβάρυνσης ανάλογα με το εισόδημα παρατηρούνται στη Σλοβακία, όπου τα ποσοστά φτωχών νοικοκυριών που θεωρούν ότι η ρύπανση αποτελεί πρόβλημα είναι τετραπλάσια από τα ποσοστά των μη φτωχών (17,6% έναντι 3,8%).

Ακολουθούν η Βουλγαρία (16,8% έναντι 8,8%), η Δανία (13,8% έναντι 6,4%) και τις Κάτω Χώρες (21,0% έναντι 13,8%).

Σε εννέα χώρες της ΕΕ η περιβαλλοντική ρύπανση πλήττει περισσότερο τα μη φτωχά νοικοκυριά, όπως στη Μάλτα (5,5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο), στην Κύπρο (4,3 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο), στη Λετονία (2,2 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο) και στη Ρουμανία (1,4 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο). Η Ελλάδα είναι μία από αυτές, αν και με οριακή διαφορά (μόλις 0,3 ποσοστιαίες μονάδες).

Οι διαφορετικές καταστάσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ μπορεί να αντικατοπτρίζουν την κατανομή του πληθυσμού που κινδυνεύει από φτώχεια στα διάφορα επίπεδα αστικοποίησης. Σε ορισμένες χώρες, οι πληθυσμοί αυτοί συγκεντρώνονται στις πόλεις, όπου η ρύπανση, η βρωμιά και άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι εντονότερα. Σε άλλες περιοχές, είναι πιο συνηθισμένο να βρίσκονται άτομα που κινδυνεύουν από φτώχεια σε αγροτικές περιοχές, οι οποίες γενικά χαρακτηρίζονται από χαμηλότερα επίπεδα ρύπανσης και περιβαλλοντικών προβλημάτων.

Ο πληθυσμός της ελληνικής υπαίθρου, αν και φτωχότερος από τους κατοίκους των πόλεων, έχει τουλάχιστον το «προνόμιο» του σχετικά καθαρού περιβάλλοντος. Τα ελληνικά χωριά και οι αγροτικές περιοχές έχουν το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό κατοίκων που υποφέρουν από τη ρύπανση, με μόλις 2,8% – έναντι 5% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.