Τα τελευταία 20 χρόνια, το λιώσιμο του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική έχει επιβραδυνθεί σημαντικά. Σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη, από το 2005 και μετά δεν παρατηρείται στατιστικά σημαντική μείωση στην έκτασή του.

Οι ερευνητές εκφράζουν την έκπληξή τους για αυτό το εύρημα, δεδομένου ότι οι εκπομπές άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων συνεχώς αυξάνονται, παγιδεύοντας περισσότερη θερμότητα στην ατμόσφαιρα.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η φυσική μεταβλητότητα στα ωκεάνια ρεύματα, η οποία περιορίζει το λιώσιμο των πάγων, πιθανώς έχει εξισορροπήσει την συνεχιζόμενη άνοδο των παγκόσμιων θερμοκρασιών. Τονίζουν, ωστόσο, ότι πρόκειται μόνο για μια προσωρινή ανακούφιση και ότι είναι πολύ πιθανό το λιώσιμο να ξεκινήσει ξανά με περίπου διπλάσιο ρυθμό από τον μακροπρόθεσμο, μέσα στα επόμενα πέντε έως δέκα χρόνια.

Επισημαίνεται ότι τα ευρήματα αυτά δεν σημαίνουν ότι ο θαλάσσιος πάγος στην Αρκτική ανακάμπτει. Συγκεκριμένα, η έκτασή του κάθε Σεπτέμβριο, όταν φτάνει στο ετήσιο ελάχιστο, έχει μειωθεί στο μισό από το 1979, όταν ξεκίνησαν οι δορυφορικές μετρήσεις. Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι η κλιματική κρίση παραμένει «αδιαμφισβήτητα πραγματική» και η ανάγκη για άμεση δράση, ώστε να αποφευχθούν οι χειρότερες συνέπειες, παραμένει αμετάβλητη.

Η φυσική μεταβλητότητα που προκαλεί την επιβράδυνση πιθανότατα συνδέεται με τις δεκαετείς διακυμάνσεις στα ρεύματα του Ατλαντικού και του Ειρηνικού Ωκεανού, οι οποίες επηρεάζουν την ποσότητα θερμού νερού που ρέει στην Αρκτική.

Παρά την προσωρινή ανάπαυλα, αναμένεται ότι η Αρκτική θα παρουσιάσει συνθήκες χωρίς πάγο αργότερα μέσα στον αιώνα, γεγονός που θα έχει σοβαρές συνέπειες για τους ανθρώπους και την άγρια ζωή της περιοχής, ενώ παράλληλα θα επιταχυνθεί η παγκόσμια θέρμανση, λόγω της έκθεσης της σκοτεινής, απορροφητικής θάλασσας.

Ο Δρ. Μαρκ Ίνγκλαντ, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης όταν εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, δήλωσε: «Είναι έκπληξη, ειδικά όταν αυτή την περίοδο γίνεται λόγος για το αν η παγκόσμια θέρμανση επιταχύνεται, ότι μιλάμε για επιβράδυνση». Και πρόσθεσε: «Το καλό νέο είναι ότι πριν 10 με 15 χρόνια, όταν η απώλεια πάγου επιταχυνόταν, κάποιοι προέβλεπαν μια Αρκτική χωρίς πάγο πριν το 2020. Όμως τώρα η (φυσική) μεταβλητότητα έχει αλλάξει και ουσιαστικά εξουδετερώνει την απώλεια πάγου. Μας έχει δώσει λίγο χρόνο, αλλά πρόκειται για προσωρινή ανακούφιση - όταν τελειώσει, δεν θα είναι καλά τα νέα».

Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Geophysical Research Letters, χρησιμοποίησε δύο διαφορετικά σύνολα δεδομένων για την έκταση του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική από το 1979 μέχρι σήμερα. Οι επιστήμονες ανέλυσαν την έκταση του πάγου για κάθε μήνα του χρόνου και παρατήρησαν την επιβράδυνση σε όλες τις περιπτώσεις.

Για να διαπιστωθεί αν η επιβράδυνση θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα φυσικής μεταβλητότητας, εξέτασαν τα αποτελέσματα χιλιάδων προσομοιώσεων με κλιματικά μοντέλα. «Δεν πρόκειται για εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο – μέσα σε έναν αιώνα, μπορεί να συμβεί μία ή δύο φορές», είπε ο Ίνγκλαντ, ο οποίος πλέον εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Ίρβιν. Επιπλέον, όλες οι προσομοιώσεις έδειξαν ότι η απώλεια πάγου επιταχύνεται ξανά μετά την επιβράδυνση.

Η καθηγήτρια Τζουλιέν Στροβ, από το University College London, δήλωσε: «Ξέρουμε ότι τα κλιματικά αρχεία, είτε πρόκειται για παγκόσμιες θερμοκρασίες είτε για θαλάσσιο πάγο, μπορεί να παραμένουν σταθερά για αρκετά χρόνια λόγω εσωτερικής κλιματικής μεταβλητότητας».

Η δική της ανάλυση της μακροχρόνιας τάσης από το 1979 έως το 2024 δείχνει ότι χάνονται περίπου 2,5 τετραγωνικά μέτρα πάγου κάθε Σεπτέμβριο για κάθε τόνο CO₂ που εκπέμπεται.

Ο καθηγητής Άντριου Σέφερντ, από το Πανεπιστήμιο του Νορθάμπρια, τόνισε ότι γνωρίζει ότι οι μάζες πάγου στην Αρκτική λεπταίνουν, και έτσι ακόμα κι αν η έκταση δεν μειωνόταν, ο όγκος συνεχίζει να μειώνεται. «Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι από το 2010, το μέσο πάχος του πάγου τον Οκτώβριο μειώνεται κατά 0,6 εκ. ανά έτος», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.

Επισημαίνεται ότι ο ρυθμός αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας της επιφάνειας έχει επίσης επιβραδυνθεί στο παρελθόν, πριν συνεχίσει με ταχεία άνοδο. Ένα ισχυρό φαινόμενο Ελ Νίνιο το 1998 ακολουθήθηκε από μια δεκαετία με παρόμοιες θερμοκρασίες, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως «παύση». Ωστόσο, ο πλανήτης συνέχισε να συσσωρεύει θερμότητα και οι παγκόσμιες θερμοκρασίες έκτοτε έχουν αυξηθεί ραγδαία.

Κλείνοντας, ο Μ. Ίνγκλαντ απέρριψε κατηγορηματικά οποιαδήποτε υπόνοια ότι η επιβράδυνση τήξης του πάγου σημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι πραγματική, τονίζοντας ότι «είναι αδιαμφισβήτητα πραγματική, προκαλείται από τον άνθρωπο και συνεχίζει να αποτελεί σοβαρή απειλή. Η θεμελιώδης επιστήμη και η ανάγκη για επείγουσα δράση παραμένουν αμετάβλητες».

«Είναι σημαντικό να εξηγήσουμε στον κόσμο ότι (η επιβράδυνση) συμβαίνει, αλλιώς θα το ακούσουν από κάποιον που θα το χρησιμοποιήσει με κακή πρόθεση, προσπαθώντας να υπονομεύσει την πολύ καλά τεκμηριωμένη κατανόησή μας για το τι συμβαίνει με την κλιματική αλλαγή», συμπλήρωσε ο Μ. Ίνγκλαντ.