Η Αθήνα για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό: Οι αντιδράσεις της Τουρκίας δεν έχουν έρεισμα στο διεθνές δίκαιο

Αντιδράσεις από την Τουρκία για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό: Τι απαντά η Αθήνα;

Πολιτική
Δημοσιεύθηκε  · 4 λεπτά ανάγνωση

Η Τουρκία συνεχίζει να διατηρεί τις αμφισβητήσεις της, εκφράζοντας έντονα σχόλια σχετικά με την επικαιροποίηση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού από την Ελλάδα.

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας απάντησε στις τουρκικές αντιδράσεις, τονίζοντας ότι "η επικαιροποίηση του χάρτη Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού της Ελλάδας στην πλατφόρμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έγινε σύμφωνα με την Οδηγία 2014/89, το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και τις διμερείς συμφωνίες που έχει συνάψει η χώρα μας". Επιπλέον, διευκρινίστηκε ότι "όπου δεν έχει υπάρξει διμερής οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης αποτυπώνονται τα απώτατα δυνητικά όρια σύμφωνα με τη μέση γραμμή", υπογραμμίζοντας ότι "οι θέσεις της Ελλάδας επί του θέματος έχουν επανειλημμένως διατυπωθεί τόσο διμερώς όσο και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών". Η ελληνική πλευρά κατέληξε επισημαίνοντας ότι "οι αντιδράσεις της Τουρκίας δεν έχουν κανένα έρεισμα στο ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο".

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, Οντζού Κετσελί, "γίνεται αντιληπτό ότι η Ελλάδα, συνεχίζοντας να αγνοεί τις θεμελιώδεις αρχές του θαλάσσιου διεθνούς δικαίου, επιχειρεί να κάνει δεκτή μέσω της Ε.Ε. Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) που δεν έχει επίσημα ανακηρύξει στην Ανατολική Μεσόγειο, εργαλειοποιώντας τον χάρτη ΘΧΣ". Ο ίδιος πρόσθεσε ότι "η χώρα μας απορρίπτει αυτή την παράνομη προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένου γεγονότος" και πως "η Τουρκία κοινοποίησε στον ΟΗΕ με ολοκληρωμένο τρόπο τη νομική της θέση σχετικά με τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της στην Ανατολική Μεσόγειο στις 18 Μαρτίου 2020". Από την τουρκική πλευρά υποστηρίζεται ότι "η φερόμενη ως ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο που απεικονίζεται στον ελληνικό χάρτη ΘΧΣ βρίσκεται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας" και ότι "οι προσπάθειες της Ελλάδας να νομιμοποιήσει αντιλήψεις για την ΑΟΖ και τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της, τα οποία δεν έχει οριοθετήσει με τους γείτονές της, ενσωματώνοντάς τα στον χάρτη ΘΧΣ της είναι καταδικασμένες σε αποτυχία και συνιστούν μονομερή βήματα που αντιβαίνουν στο Διεθνές Δίκαιο".

Αρμόδιες πηγές χαρακτήρισαν την τουρκική αντίδραση "απόλυτα αναμενόμενη". Στο Υπουργείο Εξωτερικών είναι σαφές ότι η Άγκυρα δεν θα δείξει διάθεση υποχώρησης, ακόμη και αν ο τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, έχει εκφράσει θέσεις περί συνομιλιών για τα 12 ναυτικά μίλια και την επιστροφή στη δυνατότητα κλιμακωτών χωρικών υδάτων.

Η επικαιροποίηση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού αφορά τον συμπληρωματικό χάρτη που η Αθήνα κατέθεσε στην ΕΕ, ο οποίος απεικονίζει την ελληνική ΑΟΖ, συμπεριλαμβάνοντας τις συμφωνίες με Αίγυπτο και Ιταλία. H συμφωνία με την Αίγυπτο θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική καθώς τέμνει το τουρκολιβυκό μνημόνιο, προκαλώντας έντονη ενόχληση στην Τουρκία.

Η Ελλάδα, κατά την ανακοίνωση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού τον Απρίλιο, είχε χαρακτηρίσει την κίνηση αυτή ιδιαίτερα σημαντική, καθώς για πρώτη φορά αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της Ε.Ε. τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Στο αρχικό σχέδιο, οι θαλάσσιες περιοχές που αποτυπώνονται στον χάρτη συμπεριλαμβάνουν τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ του 1977 και του 2020, καθώς και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020, συμπίπτοντας με τα όρια που απορρέουν από τον νόμο 4001/2011.

Στις ανακοινώσεις του Απριλίου, είχε τονιστεί ότι "σε ό,τι αφορά μη οριοθετημένες περιοχές, αποτυπώνεται η μέση γραμμή που καθορίζει το εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη, των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές". Επίσης, διευκρινίστηκε ότι "ο χάρτης που αποτυπώνει τον ελληνικό Θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό δεν συνιστά οριοθέτηση ΑΟΖ".

Στο ΚΥΣΕΑ που ακολούθησε τις ανακοινώσεις του Απριλίου, εκτιμήθηκε η κατάσταση και οι αντιδράσεις που θα προκαλούνταν από τις ανακοινώσεις για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό. Εκτιμήθηκε ότι θα υπάρξουν έντονες αντιδράσεις από την Τουρκία, κάτι που επιβεβαιώθηκε με την επικαιροποίηση του χάρτη.

Η Τουρκία, μη έχοντας τη δυνατότητα αντίδρασης στο πλαίσιο της ΕΕ, εξέδωσε δικούς της χάρτες, οι οποίοι κοινοποιήθηκαν στην UNESCO.

Κριτικοί διπλωμάτες σημειώνουν ότι η Τουρκία αντιδρά παραμένοντας στο πλαίσιο των ανακοινώσεων, καθώς η Αθήνα δεν προχωρά σε επόμενο βήμα με όχημα τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό. Επίσης, αμφισβητούν την πρόταση για διάσκεψη 5×5, καθώς δεν έχει ερωτηθεί η Κύπρος για συμμετοχή.

Επισημαίνεται ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να επιδιώκει αμερικανική παρέμβαση χωρίς δικό της σχέδιο, για να αποφευχθούν εξελίξεις που θα θυμίζουν το "Σχέδιο Ανάν" στο Κυπριακό.

Ο Γιώργος Γεραπετρίτης είχε δηλώσει ότι επιθυμεί η συζήτηση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ να γίνει όταν η Ελλάδα είναι ισχυρή, με διπλωματικό κεφάλαιο και επιχειρήματα. Τόνισε ότι τα τελευταία δύο χρόνια η Ελλάδα έχει προχωρήσει σε Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, Θαλάσσια Πάρκα και συμφωνίες για έρευνες στη Νότια Κρήτη.

Οι δηλώσεις της Τουρκίας διατηρούνται στο γνωστό πλαίσιο, δείχνοντας ότι δεν υπαναχωρεί στις "κόκκινες γραμμές" της, αλλά και ότι δεν επιθυμεί κλιμάκωση των εντάσεων. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις παραμένουν σε αναμονή.