Σοβαρά τεχνικά προβλήματα σε τερματικό ραντάρ του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» και στις εφεδρικές συχνότητες της Προσέγγισης Αθηνών, αναδεικνύουν την κρίσιμη κατάσταση στον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας (ATC). Οι ελεγκτές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, εκφράζοντας φόβους για «αεροπορικά Τέμπη», λόγω ελλείψεων προσωπικού και απαρχαιωμένου εξοπλισμού επιτήρησης και επικοινωνιών της ΥΠΑ, ηλικίας τουλάχιστον 25 ετών. Όπως τονίζουν, «η ΥΠΑ, πέραν των σημαντικών ελλείψεων σε προσωπικό, διαθέτει έναν προβληματικό απαρχαιωμένο εξοπλισμό επιτήρησης και επικοινωνιών (τουλάχιστον 25ετίας), θέτοντας σε κίνδυνο τις πτήσεις».

Ενδεικτικό είναι ότι η προμήθεια για το εξάρτημα που χάλασε στο ραντάρ του λόφου Μερέντα εκκρεμεί πάνω από ένα χρόνο. Ο πρόεδρος της Ενωσης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδας (ΕΕΕΚΕ), Παναγιώτης Ψαρρός, επισημαίνει ότι η ΥΠΑ γνώριζε το πρόβλημα, αλλά δεν προχώρησε στην έγκαιρη αντικατάσταση του εξαρτήματος.

Στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου, ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας γίνεται με ένα μόνο τερματικό ραντάρ από τα τρία που εξυπηρετούν την περιοχή της Αθήνας. Το ραντάρ στο Ελληνικό είναι εκτός λειτουργίας σχεδόν τρία χρόνια.

Σύμφωνα με τα «ΝΕΑ», η κατάσταση αυτή θα είχε αποφευχθεί αν η διοίκηση της ΥΠΑ είχε αποδεχθεί την προσφορά της εταιρείας του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος». Πηγές αποκαλύπτουν ότι ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (ΔΑΑ) είχε προτείνει να αγοράσει νέα συστήματα και να αναλάβει τη συντήρησή τους, παρότι η εναέρια κυκλοφορία δεν είναι δική του ευθύνη. Η ΥΠΑ απέρριψε την προσφορά, με άμεσες συνέπειες.

Οι πρόσφατες βλάβες ανέδειξαν για άλλη μια φορά τα χρόνια προβλήματα στον τομέα του ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας.

Η Ryanair κατήγγειλε ότι από τον Ιανουάριο έως τις 20 Αυγούστου 2025, πάνω από 5.000 πτήσεις και 900.000 επιβάτες ταλαιπωρήθηκαν από καθυστερήσεις λόγω κακής διαχείρισης και έλλειψης προσωπικού στην ΥΠΑ. Η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον στην πέμπτη χειρότερη θέση στην Ευρώπη.

Ο κ. Ψαρρός δήλωσε ότι «η διοίκηση της ΥΠΑ θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της και να απολογηθεί στο επιβατικό κοινό για την ολική αποτυχία της». Η Ryanair θεωρεί την κακοδιαχείριση ως την κύρια αιτία των προβλημάτων.

Οι συχνότητες είναι σε άσχημη κατάσταση, με πολλές να είναι εκτός λειτουργίας ή να παρουσιάζουν προβλήματα λήψης και διαβίβασης σημάτων, με παράσιτα, παρεμβολές και κακή χωροκάλυψη.

Στο Κέντρο Εκπομπής στα Ακαρνανικά Όρη, οι συχνότητες υπολειτουργούσαν για πάνω από δύο εβδομάδες, δυσχεραίνοντας το έργο των ελεγκτών, και αποκαταστάθηκαν μόνο όταν σταμάτησαν εντελώς να λειτουργούν.

Στο νοτιοανατολικό τμήμα του FIR Αθηνών, το ραντάρ στον Αττάβυρο της Ρόδου έχει καταστραφεί από δολιοφθορά εδώ και χρόνια, και το ραντάρ της Καρπάθου παρουσιάζει δυσλειτουργίες.

Στην Αθήνα, το σύστημα προειδοποίησης παραβίασης των ελαχίστων ορίων διαχωρισμού μεταξύ αεροσκαφών (STCA) δεν λειτουργεί εδώ και μήνες, ούτε και το σύστημα ενόργανης προσέγγισης (ILS) του ανατολικού διαδρόμου. Οι ελεγκτές αναρωτιούνται πόσος καιρός χρειάζεται για να διορθωθεί αυτό. Υπάρχουν καθυστερήσεις στην προμήθεια εξοπλισμού και στην εκπαίδευση των ελεγκτών για το νέο αεροδρόμιο στην Κρήτη.

Ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστος Δήμας, αναφέρθηκε σε ένα «ολιστικό σχέδιο δράσης (Action Plan) για τις παραβάσεις και τη συμμόρφωση με το Δίκαιο της ΕΕ, στον τομέα της διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας (ATM)». Το σχέδιο περιλαμβάνει 364 δράσεις, όπως η εφαρμογή νέων τεχνολογιών, Data Link, PBN και Mode S.

Την 1η Φεβρουαρίου 2025, η ΥΠΑ ανακοίνωσε ένα επενδυτικό πρόγραμμα 313 εκατ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων αεροναυτιλίας για την πενταετία 2025-2029.

Στελέχη των αερομεταφορών δήλωσαν ότι οι διαβεβαιώσεις για εκσυγχρονισμό δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Τα συστήματα ραντάρ του Κέντρου Ελέγχου Περιοχής Αθηνών/Μακεδονίας (ΚΕΠΑΘΜ) και της Προσέγγισης Αθηνών (APP) εγκαταστάθηκαν το 1999, με σύμβαση που υπογράφηκε το 1991. Το σύστημα THALES (PALLAS) έχει αναβαθμιστεί δύο φορές, με τελευταία το 2018 (PALLAS 3G).

Πρόκειται για ένα παρωχημένο σύστημα 30ετίας, με ανεπαρκή διαθεσιμότητα ανταλλακτικών και ελλείψεις σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δεν μπορεί να ανταποκριθεί στον αυξανόμενο όγκο κυκλοφορίας.

Το σύστημα προειδοποίησης επερχόμενης σύγκρουσης των αεροσκαφών (STCA) για την Προσέγγιση Αθηνών δεν κατέστη ποτέ λειτουργικό, λόγω αδυναμίας παραμετροποίησης, και η μία από τις τρεις κεφαλές ραντάρ στο Ελληνικό (ATARS) είναι εκτός λειτουργίας τρία χρόνια.

Αντίστοιχη κατάσταση επικρατεί στα τέσσερα μεγαλύτερα περιφερειακά αεροδρόμια (Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ρόδος και Κέρκυρα), με σύστημα ραντάρ ALENIA εγκατεστημένο από το 2000.

Στα μικρότερα αεροδρόμια (Μύκονος, Σαντορίνη, Κως), ο έλεγχος γίνεται χωρίς ραντάρ, με πεπαλαιωμένα συστήματα επικοινωνιών της δεκαετίας του ’80. Υπάρχουν προβλήματα με τις επικοινωνίες εδάφους – αέρος και παρεμβολές.

Συχνά εμφανίζονται βλάβες και απώλειες λειτουργίας, από λίγες ώρες έως και μήνες ή χρόνια. Παραδείγματα είναι η πτώση του συστήματος ραντάρ στο ΚΕΠΑΘΜ, η απώλεια ενός ραντάρ της Προσέγγισης Αθηνών στις 20 Αυγούστου 2025, και η αναστολή λειτουργίας των ραντάρ σε Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ρόδο και Κέρκυρα.

Οι περισσότεροι πύργοι ελέγχου αντιμετωπίζουν προβλήματα υποδομών και στερούνται σύγχρονων συστημάτων.

Το πρόγραμμα κατασκευής νέων πύργων ελέγχου σε Μύκονο, Σαντορίνη και Μυτιλήνη «πάγωσε», και προωθήθηκε το πρόγραμμα των digital towers, χωρίς προφανές κέρδος για την ασφάλεια και την επιτάχυνση της κυκλοφορίας.

Οι διαδικασίες προμηθειών στην ΥΠΑ είναι η βασική αιτία των προβλημάτων και της έλλειψης εκσυγχρονισμού. Ο νόμος 4412/2016 και οι αγκυλώσεις του δημόσιου τομέα προκαλούν καθυστερήσεις και γραφειοκρατία.

Τα στελέχη των αερομεταφορών διαπιστώνουν καθυστέρηση στην υλοποίηση του νέου οργανογράμματος του Παρόχου Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας, προκαλώντας «αδράνεια» και κατακερματισμό αρμοδιοτήτων.

Η οργανωτική δομή της ΥΠΑ καθορίζεται από πληθώρα νομοθετημάτων.

Το νομοσχέδιο για την αναμόρφωση της ΥΠΑ και τη μετεξέλιξή της σε ΝΠΔΔ ακολουθεί την πεπατημένη, με ένα υβριδικό σχήμα που παραβιάζει τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς. Βασικό χαρακτηριστικό του Παρόχου θα πρέπει να είναι η οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια, η οποία δεν εξασφαλίζεται.