Σήμερα, 30 Αυγούστου, η εκκλησία τιμά τη μνήμη των Αγίου Αλεξάνδρου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Αγίου Ευλαλίου ιεράρχου εν Κύπρω και Οσίου Φύλακος. Επιπλέον, σήμερα είναι η Διεθνής Ημέρα Εξαφανισμένων.

Ο Άγιος Αλέξανδρος έζησε από το 237/244 έως το 337 και διετέλεσε επίσκοπος Βυζαντίου για πάνω από είκοσι χρόνια (314/7–337). Ήταν ο πρώτος που έλαβε τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου Νέας Ρώμης/Κωνσταντινουπόλεως, καθώς η Πόλη μετονομάστηκε κατά τη διάρκεια της επισκοπείας του και έγινε κέντρο Συνόδου επισκόπων της περιοχής. Σύμφωνα με το Συναξάριο, γεννήθηκε στην Καλαβρία. Οι πηγές αναφέρουν ότι ήταν 73 ετών όταν έγινε επίσκοπος Βυζαντίου, τοποθετώντας το έτος γέννησής του μεταξύ 241 και 244. Οι γονείς του ονομάζονταν Γεώργιος και Βρυαίνη.

Από νεαρή ηλικία αφιερώθηκε στον Θεό και κλείστηκε σε μοναστήρι, όπου, όπως λέγεται, έμεινε νηστικός για είκοσι ημέρες και γυμνός για τέσσερα χρόνια, ενώ υπέφερε από επιθέσεις Σαρακηνών. Ταξίδεψε στην Ελλάδα με τους μαθητές του Βιτάλιο και Νικηφόρο. Οι ιστορικοί της εποχής τον περιγράφουν ως ενάρετο και θεοφιλή, αν και όχι ιδιαίτερα ευφραδή. Ο Θεοδώρητος τον αναφέρει ως «ἀποστολικοῖς χαρίσμασι λαμπρυνόμενος».

Αρχικά, εξελέγη βοηθός επίσκοπος του γηραιού επισκόπου Μητροφάνη, ο οποίος πριν πεθάνει άφησε εντολή να τον εκλέξουν διάδοχό του. Κατά τη διάρκεια της επισκοπείας του, έγιναν τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης στις 11 Μαΐου 330. Επιπλέον, το 336, συγκροτήθηκε η πρώτη Ενδημούσα Σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη, με τη συμμετοχή επισκόπων της περιοχής, και ο Νέας Ρώμης άρχισε να φέρει τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου.

Η Αρειανική έριδα ήταν το σημαντικότερο γεγονός της εποχής του. Όταν ξεκίνησε, ο Αλέξανδρος Αλεξανδρείας ζήτησε τη συνεργασία του για την καταπολέμηση του Αρειανισμού, τον οποίο θεωρούσε αίρεση. Σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές, ο Αλέξανδρος της Κωνσταντινούπολης συμμετείχε στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, που συνεκλήθη στη Νίκαια της Βιθυνίας το 325 και καταδίκασε τον Αρειανισμό, ως αναπληρωτής του Μητροφάνη. Κάποιες πηγές, ωστόσο, αναφέρουν ότι ο ίδιος ο Μητροφάνης (που θα ήταν 117 ετών τότε) παρευρέθηκε στη Σύνοδο.

Αργότερα, ο Άρειος θέλησε να επιστρέψει στην Εκκλησία. Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Α΄, πεισμένος από τους Ευσεβιανούς, διέταξε τον Αλέξανδρο να δεχθεί επίσημα πίσω τον Άρειο. Σύμφωνα με τον Σωκράτη τον Σχολαστικό, ο Άρειος δεν είχε πραγματικά μετανοήσει για την αίρεσή του, αλλά αμφιταλαντευόταν, και ο Αλέξανδρος το γνώριζε. Παρά τις απειλές των Ευσεβιανών για εκθρόνιση και εξορία, ο Αλέξανδρος επέμεινε στην άρνησή του να δεχθεί τον Άρειο πίσω στην Εκκλησία. Κλείστηκε στον τότε καθεδρικό ναό της Αγίας Ειρήνης και προσευχόταν να τον πάρει ο Θεός από αυτόν τον κόσμο, παρά να αναγκαστεί να αποκαταστήσει κάποιον που πίστευε ότι προσποιούνταν τη μετάνοια. Τελικά, ο Άρειος πέθανε καθοδόν προς την εκκλησία, πριν προλάβει να επανέλθει σε κοινωνία.

Ο Αλέξανδρος πέθανε το 337, την ίδια χρονιά με τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄. Στην επιθανάτιο κλίνη του, λέγεται ότι όρισε τον Παύλο ως διάδοχό του και προειδοποίησε τον κλήρο για τον Μακεδόνιο, ο οποίος έγινε Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως το 342 και του οποίου οι διδασκαλίες ενέπνευσαν τον Μακεδονιανισμό.